16
ɄTiimoti abhala nʉ Paulo nʉ Siila
ɄPaulo nʉ Siila bhahafiha hwi booma ɨlya hu Deelibe. Pitagaalila bhahafiha mwi booma ɨlya hu Lisitila. Ʉmwoziwa ʉmo ahakhalaga mwi booma ɨlyo, itaawa lyakwe ahali yʉ Tiimoti. Ʉnyina waakwe ahali Nʼyahuudi wa mwɨtɨɨshe ʉYeesu, leelo ʉyise waakwe ahali Nʼyunaani. Abhooziwa abhamwabho abha hu mabooma aga hu Lisitila na hu Ikoniya bhahamʼmwamihaga ʉTiimoti hu njendo ɨnyinza. ɄPaulo ahanzaga huje, bhabhale peeka nʉ Tiimoti mwa shʉʉla. Ɨpo ahanʼtenda ɨngoola ɨya hwitagaalila ɨyɨ lume, hu nongwa ya hubhasʉngwɨzye aBhayahuudi abha hu mabooma gaala aje, bhasahanʼkhaane ʉTiimoti. Ahabhombile ɨsho, pɨpo bhonti bhahamɨɨnye huje, ʉyise waakwe ʉTiimoti ahali Nʼyunaani. Ɨpo ʉPaulo na bhamwabho bhahashɨlaga mu mabooma gʉʉhwu. Bhahabhabhʉzyaga abhooziwa ʉgamulo lwa lubhɨshɨɨlwe na bhasontwa bha Yeesu na bhagoosi abhɨ shibhanza ɨsha hu Yelusaleemu huje, bhalondolezyaje. Bhaazya ɨMbombo Zya Bhasontwa 15:29. Ɨsho, abhooziwa bhahajendelelaga ajinye mu lwɨtɨho, nantele bha bhahamwɨtɨhaga ʉYeesu bhahonjelaga shila lisiku.
ɄPaulo alola ɨndoleshelo
ɄMʼpepo ʉMʼfinjile ahabhakhaana ʉPaulo na bhamwabho huje, bhasahasheele alʉmbɨɨlɨle ɨNongwa ɨNyinza ɨzya Mwɨnɨ ʉYeesu mu mukowa ʉgwa hu Aasiya. Ɨpo bhahashɨla mu mukowa ʉgwa hu Filigiya, nʉ gwa hu Galatiya. Lwa bhahafiha paahati pa mpaho ɨya mu mukowa ʉgwa hu Miisiya nʉ gwa hu Bisiniya, bhahalɨnga atʉʉshe mu mukowa ʉgwa hu Bisiniya. Leelo ʉMʼpepo ʉWa Yeesu saga ahabhɨtɨshɨla. Ɨpo bhahashɨla mu mukowa ʉgwa hu Miisiya, bhahabhala mwi booma ɨlya hu Tolowa. Nʉsiku ʉPaulo ahalola ɨndoleshelo. Mu ndoleshelo ɨyo ahanʼola ʉnʼsahaala ʉwa hu mukowa ʉgwa hu Makedoniya, ayɨmɨlɨɨye, ahunʼaabha haani huje, “Lobhoha, ʉyɨnze hu Makedoniya, ʉtaavwe.” 10 ɄPaulo lwa waalola ɨndoleshelo ɨyo, tahamanya huje, ʉNgʉlʉbhɨ atikwiziizye hubhalʉmbɨɨlɨle abhantu bhaala ɨNongwa ɨNyinza ɨzya Yeesu. Ɨpo tahahwilɨngaanya nalinaali abhale hu Makedoniya.* ɄLuuka wa li nʼsimbi ʉwɨ shitaabu ɨshi, ajile tahamanya ... tahahwilɨngaanya, pɨpo ʉmwene wope ahali peeka nʉ Paulo, Tiimoti nʉ Siila mu nshʉʉla. Ajendeelela ayanje ɨsho afishe ʉlwoli ʉlwi shʉmi na pʉnga (16:17). Apanjɨ bhaazya ɨMbombo Zya Bhasontwa 20:5-21:18; 27:1-28:16.
ɄLidiya ahumwɨtɨha ʉYeesu
11 Ɨpo tahasogola pa Tolowa nɨ meeli, tahashɨzanya nyɨɨma, tahafiha mu nsi ɨya hu Samotilaake ya yahali paahati pa nsʉmbi. Lwa hwasha, tahajendeelela ashʉʉle, tahafiha hwi booma ɨlya hu Neyapooli. 12 Ɨpo tahayileha ɨmeeli, tahajenda, tahafiha hwi booma ɨlya hu Filiipi. Ɨli lyahali libooma lya limanyiishe haani mu mukowa ʉgwa hu Makedoniya, nantele aBhaluumi bhahalilongozyaga. Tahakhɨɨye mwi booma ɨlyo ɨnsiku nyishe.
13 Pi siku ɨlyɨ Sabaato tahafuma hwʉnzɨ yi lyango li booma, tahabhala panshɨnjɨ yi sooho, tahasʉbhɨɨye huje, tigapaaga ɨpo abhantu bhahumʼpuuta ʉNgʉlʉbhɨ. Ɨpo tahakhala, tahayanga na bhashɨ bha bhahabhʉngɨɨne paala hu nongwa ya humʼpuute ʉNgʉlʉbhɨ. 14 Mwa bhaala bha bhahatitejelezɨɨzye, ahali ʉnʼshɨ ʉmo ʉwa mwi booma ɨlya hu Siyaatila wa saga Nʼyahuudi leelo wa hunʼtiniha ʉNgʉlʉbhɨ. Itaawa lyakwe ahali yʉ Lidiya. Ʉnʼshɨ ʉnʉ ahabhombaga ɨmbombo ɨya kazye amenda amavuutu. ɄPaulo lwa habhabhʉzyaga ɨNongwa ɨNyinza ɨzya Yeesu Kilisiti, ʉMwɨnɨ ʉYeesu ahiigula ʉmwoyo gwa Lidiya, wope ahɨɨtɨha. 15 Ɨpo ahooziwa peeka na bhantu abha mu nyumba yaakwe, ahatilaabha ahaga, “Nanshi mwandola huje, ɨmwɨtɨɨshe ʉMwɨnɨ ʉYeesu, saali, mukhale mu nyumba yaanɨ.” Ahatikʉndɨɨlɨzya haani.
ɄPaulo nʉ Siila bhapinywa mu hoobhe
16 Isiku limo, lwa tibhala paala abhantu pa bhahamʼpuutaga ʉNgʉlʉbhɨ, ahɨnza ʉnʼkalwe ʉmo ʉnʼɨndu, wa hali ni ziimu. Iziimu ɨlyo lya lyahamʼpeelaga ikhone huje, alagulaje zya zihwɨnza hwitagaalila. Ashɨlɨle hwa nʼɨndu ʉyo, abhagoosi bhaakwe bhahambɨlɨlaga ɨmpɨɨya zinyinji. 17 Ʉnʼɨndu ʉyo ahatilondolezyaga atɨ nʉ Paulo. Ahabwagaga ibwago ahagaga, “Abhantu ɨbha bhabhomvi bha Ngʉlʉbhɨ Wa Li Nʼgoosi Hu Vintu Vyonti! Nantele bhahubhalʉmbɨɨlɨla amwɨ idala ɨlya fyʉlwe!” 18 Ahabhombaga ɨsho ɨnsiku zinyinji. Leelo isiku limo, ʉPaulo ahaviitwa haani, ahashebhela, ahalibhʉʉzya iziimu liila huje, “Ɨhulajizya hwi taawa lya Yeesu Kilisiti, fuma mwa nʼɨndu ʉnʉ!” Nalinaali iziimu liila lyahamwepa ʉnʼɨndu ʉla.
19 Ɨshi, abhagoosi bha nʼɨndu ʉla lwa bhaalola huje, idala lya bhahasʉbhɨlaga huzyaje ɨmpɨɨya lyananjiha, ɨpo bhahabhakhata ʉPaulo nʉ Siila. Bhahabhadendemula, bhahabhatwala hu lembuka hwilongolela lya bhagoosi abhi booma. 20 Bhahabhataaka hu bhagoosi bhi koloti bhahaga, “Abhalume ɨbha Bhayahuudi, bhaleeta ibho igoosi mwi booma lyetu ɨli. 21 Bhamanyizya huje, tigalondolezyaje amiiho gaabho ɨgo atɨ tiBhaluumi saga tihwanziwa hugɨɨtɨshe, hwope agalondolezye.”
22 Ɨmpʉga ɨya bhantu yahabha peeka na bhaala bha bhahubhataaka ʉPaulo nʉ Siila, bhahabhaguba. Ɨpo abhagoosi bhahaamula huje, abhalwi bhabhaawule amenda ʉPaulo nʉ Siila na hubhashete nɨ nsanzʉ. 23 Lwa bhabhasheta haani, bhahabhabunshilizya mu hoobhe. Ɨpo abhagoosi bhahanʼajizya ʉnʼɨndɨɨlɨli ʉnʼgoosi huje, abhalɨndɨɨlɨle shinza. 24 Lwa bhalajizya ɨsho, wope ʉnʼɨndɨɨlɨli ʉyo ahabhatʉʉsya hu mpanda ɨya muuhati haani. Ahagapinyiila amanama gaabho mu mazinga huje, bhagandi aseleemushe.
25 Lwa hwafiha nʉsiku paahati, ʉPaulo nʉ Siila bhahamʼpuutaga ʉNgʉlʉbhɨ na teele ɨnteelo ɨzya humʼmwamishe. Abhakʉngwe abhamwabho bhahabhatejelezyaga. 26 Pɨnɨɨpo lwene itensya igoosi haani lyahashɨla mu nsi, lyahayinzanya ʉlwalo ʉlwɨ hoobhe. Ɨnyiiji zyonti ɨzyɨ hoobhe zyahiiguha zyene, na manyololo gonti ga bhahabhapinyiiye gahasatuuhana. 27 Ʉnʼɨndɨɨlɨli ʉyo ʉwɨ hoobhe ahadaamula. Lwa waalola huje, ɨnyiiji nyiigule, aheega ipanga lyakwe huje, ahwigoje. Bhaazya ɨMbombo Zya Bhasontwa 12:19. Ahanzaga ahwigoje, pɨpo ahasɨɨbhaga huje, abhakʉngwe bhonti bhaselemuushe. 28 Nalinaali ʉPaulo ahanʼkwizya hwi zwi igoosi ahamʼʉʉzya huje, “Ʉsahahwigoje! Tenti tili sha tilɨɨho ʉmu.”
29 Ʉnʼɨndɨɨlɨli ʉnʼgoosi ʉyo ahabhalajizya abhabhomvi huje, bhanʼeetele ʉlukhozyo. Lwa bhanʼeetela ʉlukhozyo, ahatʉʉha lubhilo mu mpanda yɨ hoobhe, ahasugamila pansi pitagaalila lya Paulo nʉ Siila ʉhwu ayinga hu lyoga. 30 Ɨpo ahabhafumya hwʉnzɨ, ahabhabhʉzɨɨlɨzya ahaga, “Mwɨ bhagoosi bhaanɨ, ɨmbombe bhʉlɨ huje, ɨmfyʉlwe?” 31 Bhahamʼʉʉzya bhahaga, “Ʉmwɨtɨshe ʉMwɨnɨ ʉYeesu, anza hufyʉle peeka na bhantu abha mu khaaya yaaho.” 32 ɄPaulo nʉ Siila bhahamʼmanyizya ɨNongwa ɨNyinza ɨzya Mwɨnɨ ʉYeesu peeka na bhantu bhonti abha mu khaaya yaakwe. Ɨnyumba ya nʼɨndɨɨlɨli ʉla nɨ hoobhe zyahali muuhati mu lubhaga lweka. 33 Ahabhaazyo hahaala aha nʉsiku, ʉnʼɨndɨɨlɨli ʉla ahabheega, ahabhoozya ʉPaulo nʉ Siila amabhamba gaabho. Ɨpo ahooziwa peeka na bhonti bha hu khaaya yaakwe. 34 Lwa bhooziwa, ahabhatwala ʉPaulo nʉ Siila hu khaaya yaakwe, ahabhapeela ɨshalye. Ahasha haani peeka na bhonti abha mu khaaya yaakwe hu nongwa ya je, bhamwɨtɨha ʉNgʉlʉbhɨ.
35 Lwa hwasha, abhagoosi bhi koloti bhahabhasonteelezya abhagoosi bha bhalwi hwa nʼɨndɨɨlɨli ʉwɨ hoobhe ʉla, bhahamʼʉʉzya bhahaga, “Bhawulile abhantu bhaala.” 36 Ʉnʼɨndɨɨlɨli ʉyo ahamʼʉʉzya ʉPaulo huje, “Abhagoosi bhi koloti bhasonteleziizye ɨntumi huje, ɨmbigulile. Ɨshi fumi hwʉnzɨ, bhalaji hu tengaanu.”
37 Leelo ʉPaulo ahabhabhʉʉzya abhagoosi bha bhalwi huje, “Abhagoosi bhi koloti bhahabhabhʉzɨɨzye huje, bhatishete haani pitagaalila lya bhantu na hutipinye mu hoobhe sinta hutitaake awe hutibhʉzɨɨlɨzye, poshe atɨ tili Bhaluumi. Ɨndajizyo zya Bhaluumi saga zihwɨtɨha humʼpinye awe hunʼkhome ʉNʼuumi sinta hwiyʉʉmɨle. Bhaazya nantele mu Mbombo Zya Bhasontwa 22:25-28. Ɨshi heenu bhahwanza hutawulile humʼfise? Saga zigabha ɨsho, ndaali! Bhɨnze bhɨɨbho, bha bhatawulile.” 38 Abhagoosi bha bhalwi bhahabhabhʉʉzya ɨzyo abhagoosi bhi koloti. Abhagoosi bhi koloti lwa bhʉmvwa huje, ʉPaulo nʉ Siila Bhaluumi, bhahakhatwa nɨ lyoga igoosi. 39 Bhahabhala hubhalambe huje, bhabhakhobhoshele, bhahabhafumya mu hoobhe, bhahabhalaabha huje, bheepe afume mwi booma liila. 40 ɄPaulo nʉ Siila lwa bhaafuma mu hoobhe, bhahabhala hu khaaya ya Lidiya. Ʉhwo bhahakhomaana na bhooziwa abhamwabho, bhahabhajinjizya amooyo, bhahasogola.

16:4 Bhaazya ɨMbombo Zya Bhasontwa 15:29.

*16:10 ɄLuuka wa li nʼsimbi ʉwɨ shitaabu ɨshi, ajile tahamanya ... tahahwilɨngaanya, pɨpo ʉmwene wope ahali peeka nʉ Paulo, Tiimoti nʉ Siila mu nshʉʉla. Ajendeelela ayanje ɨsho afishe ʉlwoli ʉlwi shʉmi na pʉnga (16:17). Apanjɨ bhaazya ɨMbombo Zya Bhasontwa 20:5-21:18; 27:1-28:16.

16:27 Bhaazya ɨMbombo Zya Bhasontwa 12:19.

16:32 Ɨnyumba ya nʼɨndɨɨlɨli ʉla nɨ hoobhe zyahali muuhati mu lubhaga lweka.

16:37 Ɨndajizyo zya Bhaluumi saga zihwɨtɨha humʼpinye awe hunʼkhome ʉNʼuumi sinta hwiyʉʉmɨle. Bhaazya nantele mu Mbombo Zya Bhasontwa 22:25-28.