Ki Gempia Petenday
Sinulat ni
LUCAS
1
Piuna
1 Diniˈa, pegbesaan Teofilo, ki sinulat kini, genat dini Lucas.
Mendadi Sir, ki kelaun pinggulaula ni Isukristu saananen pa dumuma dinita, melaun nai mikpulingkas meksumpatsumpat gukiten dun. 2 Dayun yami, pidengegan ami dun pa pagid nu nga mikaitaˈ dun genat di puunanen, ilan dademai migukit di Gempia Petenday nu kepedasun tu salaˈ nu getaw. 3 Naa kagina maˈantu, naan dema, laung ku melengas saˈ peksibaˈan ku sumpatayi gukiten dun kini, puitu diniˈa, uu pegbesaan Teofilo, kagina piksimaˈu gupia sug launanen genat di pikpuunanen. 4 Kaas piwitu diniˈa Sir ki sulat kini, adun mesuunan mu puˈ ki pisuun diniˈa kiin nu nga sakup ni Isus, naa lumbus metuud.
Pitenday Pedaan su Kegigetaw ni Juan su Memunag Tubig
5 Naa su timpu pa ni Herodes meglegadiˈ ditu prubinsya Judea, sala tawan di ngag belian nu getaw Judea, si Zacarias, sakup nu pikumpungan belian sapuˈ ni Abias. Iini sawa ni Zacarias si Elisabet, sapuˈ dadema ni Aaron. 6 Ki senlangan kini, mekesuun ilan duaˈ di pegitaˈen nu Megbebayaˈ, puˈ ndaˈiduni misulat palintanen ndaˈ nilan dunutay. 7 Laak ndaˈig bataˈ nilan, puˈ si Elisabet, ndiˈ mapet bataˈen, mukaˈ megulang nailan duaˈ.
8 Naa su timpu nu pikumpungan ni Abias meguit tu kektamuy ditug Balay Pengedapan tu Megbebayaˈ, iinig belian mikanu, si Zacarias kini. 9 Saˈ mekanu, betad nu ngag belian, pekteliin su mektutung pelinan. Mendadi, duuni gendaw piktali si Zacarias mektutung pelinan. Saˈ maˈnia, sumiled ditu Pengedapan si Zacarias. 10 Su melaun getaw pelum, minenabi ilan diag liu, selian mektutung pelinan diag dialem. 11 Mendadi benaˈ miktutung pelinan si Zacarias, mitekaw duuni mituaˈ dia niin, masiˈ sesuguˈen nu Kaunutan Megbebayaˈ getaw langit, pegindeg dia dapit lintu nu pektutungan pelinan. 12 Dekag minitaˈ ni Zacarias, mitekawan dun, mipatiˈ mendek. 13 Laak dagid kaliˈ pektaluˈ su getaw langit, “Ndiˈa mendek, Zacarias, puˈ midengeg nu Megbebayaˈ su kenenabi mu. Kaas megbataˈ amu nu sawa mu kiin si Elisabet, bataˈlaki. Iini baal niu ngalan nu gembataˈ kiin, si Juan. 14 Naa mpatiˈa leliagay dun ki kegigetawen, gempia ki ginaa mu, dakus leliagen dun dademai melaun getaw! 15 Ki gembataˈ niu kiin, metaas di pegitaˈen nu Kaunutan Megbebayaˈ. Subay ndiˈ minum mekebulek. Dekag pa pegigetaw, pengepuˈan na nug Balakat nu Megbebayaˈ. 16 Kaas kini si Juan, melaun samasapuˈen dini Israel pepuliˈenen sug delendeman nilan ditu Kaunutan nilan Megbebayaˈ. 17 Iini metenduˈ mauna ditu Kaunutan metuaˈ, iini mandam dig biananen. Begayan tuˈu ginuung nug Balakat nu Megbebayaˈ, maaˈ nu sala tawan dengantu pimuunan nu Megbebayaˈ si Elias, adun pegeksudenen diadia su gembataˈ megulang migbanta, mukaˈ pesikesuunenen puliˈ su getaw mimilas. Maˈantu, pepengendamenen su getaw tu kedateng nu Kaunutan.”
18 Kaliˈ saak si Zacarias tu getaw langit, “Paa, alandun bai kesuun ku dun puˈ metuud, megbataˈ ami? Puˈ naan, megulang nau. Su sawau, megulang dadema.”
19 Kaliˈ sembag su getaw langit, “Naan si Gabriel, dituunu metatap pegindeg gedapan nu Megbebayaˈ. Sinuguˈu niin medini niˈa adun petendayu diniˈa ki kepianan kini. 20 Naa genat nandaw, megbeeda, sampay di gendaw menuudi tinaluˈu keni, sabaˈ ndaˈa metuuday dini pitendayu diniˈa. Puˈ menuud da tuˈu saˈ metektak nai sesaˈen.”
21 Naa saˈ maˈantu, pigelatan si Zacarias nu nga getaw diag liu nu Pengedapan tu Megbebayaˈ. Misebuˈan ilan ditu kilengananen dia seled. 22 Laak saˈ gumiwaˈ na si Zacarias, ndaˈ mekekabit dinilan. Kaas misimaˈ nilan puˈ duuni pinitaˈ nu Megbebayaˈ diniin dia seled nu Pengedapan. Laak miksinyas dinilan, sabaˈ nu kegbeeden kia.
23 Naa saˈ mitubus mekanu si Zacarias, minuliˈ dayun tug balayen. 24 Naa benaˈ ndaˈ maiben, migbedes tuˈu su sawa ni Zacarias, si Elisabet. Lima bulan pegbedes, ndaˈ pegleleguaˈ diag balay si Elisabet. Laungen, 25 “Aa naa, dekag pa milelaat dinaan su Kaunutan Megbebayaˈ, kaas maˈninii pinggulaulanen dinaan, adun mawaˈi piidan ku di nga getaw!”
Pitenday Pedaan su Kegigetaw ni Isus
26 Naa di keˈenem bulan nug bedesan ni Elisabet, sinuguˈ puliˈ nu Megbebayaˈ su sesuguˈenen kiin getaw langit, si Gabriel, mangay na pelum dig lunsud pegingelanan Nazaret, sakup Galilea. 27 Sinuguˈ su getaw langit ditu sala tawan delaga, ngalanen si Maria. Kini si Maria, iini mimbeng diniin ki sala tawan begutaw, ngalanen si Jose. Si Jose, sapuˈ ni Adiˈ David. 28 Mendadi, benaˈ mituaˈ ditu ni Maria su getaw langit, kaliˈ pektaluˈ diniin, “Aa naa, gempia nai ginaa mu! Pigebangan ka nu Kaunutan Megbebayaˈ! Pipianan ka niin gupia!”
29 Milibuleng patiˈ si Maria di tinaluˈ nu getaw langit. Migdelendem gupia si Maria, saˈ taˈ alandun saani maˈanan nu tinaluˈen kia. 30 Kaliˈ pektaluˈ su getaw langit, “Naa, ndiˈa mendek, Maria, puˈ pipianan ka nu Megbebayaˈ. 31 Puˈ ndiˈ maiben, megbedesa. Dayun megbataˈa, iinig bataˈ mu, laki. Iini baal niu ngalanen, si Isus. 32 Metaas gupia su gelalen, paingalan dun iin sug Bataˈ nu Tampusan Metaas Megbebayaˈ. Baalen nu Kaunutan Megbebayaˈ kaunutan maaˈ nu ginepuˈayen si David, 33 iin nai meglegadiˈ di nga samasapuˈen dini Jacob. Su keglekaunutanen, ndaˈi kepapasen!”
34 Kaliˈ saak si Maria tu getaw langit, “Naa, mekendutaˈ mai kegbataˈu, ndaˈ pau siben pegawid duayan?”
35 Kaliˈ sembag su getaw langit, “Sug Balakat nu Megbebayaˈ, lumusad diniˈa, melekleman ka di ginuung nu Tampusan Metaas Megbebayaˈ, dayun megbataˈa. Kaas sug bataˈ mu, pimiliˈ nu Megbebayaˈ, paingalan dun sug Bataˈ nu Megbebayaˈ. 36 Puˈ pegdelendem mu sug betaˈan mu kiin si Elisabet. Pia megulang na, miapet dadema bataˈen. Nandawi keˈenem bulan na bedesanen, asa iini ndiˈ daw mapet bataˈen. 37 Puˈ su Megbebayaˈ, ndaˈiduni ndiˈen mesuˈat baalay.”
38 Kaliˈ sumpat si Maria, “Naa naan, sesuguˈenu laak nu Kaunutan Megbebayaˈ. Saˈ maˈnia, melengas menuud tuˈu dinaan ki tinaluˈ mu.” Dayun minawaˈ dia si Gabriel, su sesuguˈen nu Megbebayaˈ getaw langit.
Mingumbelayan si Maria tu ni Elisabet
39 Tubus nituˈ ndaˈ maiben, migdedaliˈ si Maria mangay di sala lunsud tug binentudan sakup prubinsya Judea. 40 Benaˈ minateng si Maria dia, minundas diag balay ni nga Zacarias, sinabinen dayun si Elisabet. 41 Kaliˈ medengeg ni Elisabet su taluˈ ni Maria, mikuleg su gembataˈ dia tian ni Elisabet. Pingepuˈan dayun nug Balakat nu Megbebayaˈ si Elisabet, 42 kaas minekeg mekabit, laungen dini Maria, “Yaˈai pipianan nu Megbebayaˈ di nga kelaun libun! Melengas pepianan dadema ki gembataˈ dia tian mu! 43 Taˈ alandun maig bentanganen, mingumbelayan ka ma dini naan, asa yaˈai ginaˈ nu Kaunutan ku? 44 Puˈ sikna midengegu su taluˈ mu, didialan ka nu gembataˈ dini tian ku, kaas mikuleg. 45 Naa liliaga lai tuˈu, puˈ mituudan ka puˈ ki pitenday nu Kaunutan Megbebayaˈ diniˈa, menuud!”
Su Kegenal ni Maria tu Megbebayaˈ
46 Mendadi kini si Maria, kaliˈ pektaluˈ,
“Su Kaunutan Megbebayaˈ, pegenalen ku iin dema tuˈu,
47 pinleliagu sabaˈ nu Megbebayaˈ Meglegawen dinaan.
48 Puˈ liningiˈanu niin, asa gembabaˈu laak getaw kini, sesuguˈenu laak niin.
Kaas genat nandaw, paingalan dun dinaan nu nga getaw sumpat menumpat, pipiananu nu Megbebayaˈ.
49 Puˈ pipiananu tuˈu nu Ginuungan Megbayaˈ tug launan,
iin dadema su pinaas Megbebayaˈ.
50 Lelaatanen su kelaunanen megbasa diniin,
pia sanu sumpat.
51 Pinitaˈen su metaas ginuungen,
puˈ su getaw mekpelabawlabaw, pibuluganen sug delendemanen.
52 Su nga metaas gadiˈ, inawiˈen su pegbayaˈ nilan,
pitaasen sukli dun su nga gembabaˈi tindegen.
53 Su nga mekegutem, pibesugen di gempia gaan.
Su nga mekegaˈus, piuliˈen, ndaˈi miwit nilan.
54 Ita nug bansa Israel, su sesuguˈenen, ibanganen,
pinuuden tuˈu su pinasaden melelaat dinita.
55 Saˈitada ndaˈen selingaway ki pinasaden ditu ginepuˈay ta si Abraham,
ki pinasaden dadema dinita nga sapuˈen sampay menumpat menumpat!”
56 Naa saˈ maˈantu, migbebenwa pa si Maria ditu ni nga Elisabet duun saani telu bulan, puli pasiˈ si Maria minuliˈ.
Su Kegigetaw ni Juan su Memunag Tubig
57 Mendadi kini pelum si Elisabet, benaˈ minateng na su kegbataˈen, migbataˈ tuˈu. Iinig bataˈen, bataˈlaki. 58 Benaˈ midengeg nu nga sumbalay ni Elisabet dakus nu ngag betaˈanen ki gembagel lelaat kini nu Kaunutan Megbebayaˈ diniin, didialan dadema nilan su kegigetaw nu gembataˈ.
59 Mendadi di kewalu endawen genat di kegigetawen, minangay dia su nga getaw, puˈ kitui gendaw peksirkunsisu ditu gembataˈ.a Mukaˈ baalan da nilan dema ngalanen, pesangay sia di gamaˈen kia si Zacarias. 60 Laak dagid laung nu ginaˈ nu gembataˈ, “Ndiˈ lai mesuˈat! Iini baal ta dun ngalan, si Juan.”
61 Kaliˈ ilan sumpat dini Elisabet, “Mauma dema? Ndaˈ ma lai betaˈan mu mesangay di ngalan kiin!” 62 Miksinyas ilan dayun di gamaˈen, beed pa buˈ bengel pa, iin pelumi sinaakan nilan, saˈ taˈig baalen ngalan nug bataˈen.
63 Si Zacarias, minengi penulatan, sinulaten dayun su pitenday diniin kiin nu getaw langit paingalan dun, laungen, “Ngalanen si Juan.” Misebuˈan ilan gelaˈ di sinulaten kia. 64 Dekag pa miawaˈ sug beed ni Zacarias, sampay sug bengelen. Miktaluˈ dayun, inalen su Megbebayaˈ.
65 Naa apelai, sug lumaun sumbalay ni nga Zacarias, mindek ilan patiˈ. Genat itu, su tibaˈan mipenggulaula, pegyegayegaan nu nga getaw tu tibuuk binentudan Judea. 66 Adinadin dayun su mikedengeg dun, pegdelendemenen gupia, laungen, “Ki gembataˈ kini, taˈ alandun ma saani gasalen?” Puˈ gempantek, bigayan nu Kaunutan Megbebayaˈ ginuung ki gembataˈ kini, si Juan.
Pimuunan nu Megbebayaˈ si Zacarias
67 Naa si Zacarias kiin, su gamaˈ ni Juan, pingepuˈan nug Balakat nu Megbebayaˈ. Benaˈ pimuunan, kaliˈ pektaluˈ,
68 “Mendadi, enalen su Kaunutan Megbebayaˈ, su pektemuyen ta nu nga getaw Israel!
Liningiˈan ita niin nga piglegetawanen, likat ita niin.
69 Pilusaden ki ginuungan Meglegawen dinita,
iini sapuˈ ni David, su sesuguˈen kitu nu Megbebayaˈ.
70 Kinii kenuud nu pisulat pedaan nu Megbebayaˈ tu nga getaw dengantu pimiliˈen pemuunanen,
71 puˈ guunen ita niin di nga kuntra ta,
di gengkeman nug lumaun memensengay dinita.
72 Minuud tuˈu su tinaluˈ nu Megbebayaˈ puˈ lelaatanen su ginepuˈay ta,
mukaˈ ndiˈen selingawan su pasaden kiin,
73-74 ki sinapanen ditu ginepuˈay ta si Abraham.
Iini pinasaden dini Abraham, lekaten ita niin di nga kuntra ta,
adun meketamuy ita diniin di ndaˈ nai gendekan ta.
75 Kaas pegbetaden ta su mbantang tu getaw pinaas nu Megbebayaˈ,
dakus mekesuun ita di pegitaˈenen sampay di gendaw matengi gumul ta.”
76 Kaliˈ padun pektaluˈ si Zacarias,
“Mendadi yaˈa ki Mbataˈ, gelalen ka nu nga getaw,
pimuunan nu Tampusan Metaas Megbebayaˈ.
Yaˈa dademai tinduˈ mauna ditu Kaunutan,
puˈ adun pengendamen mu sug biananen,
77 saˈitada pesuun mu tu nga piglegetawanen ki kegawen nu Megbebayaˈ dinilan
pebian di kepedasunen di nga salaˈ nilan.
78 Kiin, puun di gembagel lelaat nu Megbebayaˈ, su pektemuyen ta.
Ki keglegawenen kiin dinita, maaˈ nu kesebang nu gendaw.
79 Puˈ nandaw, migbebenwa paita di medelem, saˈitada mideleman ita di kepatay ndaˈi tamanen.
Dagid ndiˈ maiben, mesebang ditug langit ki gendaw di kegawenen dinita, dayun metiagan ita dun,
dakus magak ita ditug dalan pegangay tu kelinaw.”
80 Mendadi su gembataˈ kia si Juan, tuminulin, mukaˈ migiseg dademai sinuunanen. Laak migbebenwa tug limawaˈ, sampay di gendaw minangay tu nga getaw Israel.