Nu sanaa̱ Nyoo ñuu Sodoma chiꞌin ñuu Gomorra
19
1 Kuꞌva cha kua kuñaa kuan, chaa̱ koyo nduvi taꞌan ángel kuan ñuu Sodoma kuan. Ta nyaá ra Lot yuꞌu veꞌe nu kuví ñuu Sodoma kuan. Kuꞌva cha nanyeꞌe̱ ra chi ángel kuan, ndɨkuita̱ ra ta chikeꞌe̱n kuenda ra chi ra. Ta chañi̱ noo ra xiñi ra nya nu ñuꞌún. 2 Ta katyí ra chi ra:―Nyoꞌo Tata, ñaꞌan ndo vatyi ndoo ndo veꞌi vityin chakuaa, ta na katya ndo chaꞌa ndo. Ta ityaan ñaꞌan ri kuꞌun maa ndo ityi nu kuaꞌan ndo.
Ta kanakaꞌa̱n ra kuan ta kakatyí ra:
―Ma kuꞌun ndi nya yuveꞌun, iꞌya ri kundoo maa ndi nuyaꞌvi iꞌya vityin chakuaa ―kakatyí ra.
3 Soko sanɨñɨ xaan ra Lot chi ra. Tyikuan ta kuaꞌan koyo ra chiꞌin ra Lot nya veꞌe ra. Kuꞌva cha chaa̱ koyo ra nya veꞌe ra Lot, ra Lot savaꞌa̱ ra paan cha ñaꞌri yuchan iya yɨꞌɨ́ chiꞌin, tyikuan ta kachachi̱ ra.
4 Soko kuꞌva cha kumañi ka kusu ra, ta tandɨꞌɨ ra ñuu Sodoma kuan chaa koyo ra nikachiko chata veꞌe ra Lot, tandɨꞌɨ ra kuatyi ta nyakua nya ra chaꞌnu. 5 Ta kichaꞌa̱ kakaná chaa ra chi ra Lot ta katyí ra:
―¿Nya nyaá ra cha chaa̱ koyo veꞌun vityin chakuaa iꞌya? ¡Ta̱va chi ra chata veꞌe! ¡Kuñí ndi koꞌon nuu ndi chi ra ta kava ndi chiꞌin ra! ―kakatyí ra.
―Ra taꞌan yo, sa̱ꞌa ndo tumañi iñi, ma sakuvi ndo cha ña vaꞌa chiꞌin ra cha chaa̱ koyo veꞌi. 8 Nye̱ꞌe ndo, iyó uvi taꞌan seꞌi ñusɨꞌɨ, ta koꞌon nuu ka ñu rayɨɨ. Kua tave chi ñu, ta sakuvi ndo chiꞌin ñu yoso kuꞌva kuñí maa ndo. Soko chikén chi ndo, ma sakuvi ndo cha kiñi kaa chiꞌin rayɨɨ iꞌya vatyi ra chaa̱ koyo veꞌi kuví ra, ta taꞌán chi saꞌakuende chi ra.
9 Ta kanakaꞌa̱n ra ta kakatyí ra chi ra Lot:
―¡Ka̱nyaꞌa chuun, Lot! Vityin yoꞌo, ra inga ñuu kuvún ta ma kichi ra inga ñuu ta koo ra ñuu ndi ta kuvi ra juee chi ndi. Ta vityin kaꞌnu ka cha kusakuvi ndi chuun ikan saꞌa chi ra cha chaa koyo iꞌya ―kakatyí ra.
Tyikuan ta tyandaꞌa̱ ra chi ra Lot ta katuꞌva̱ ra yuveꞌe, vatyi kua taꞌvi ra yuveꞌe kuan. 10 Soko ángel kuan katava̱ ra ndaꞌa ra ta kanatyiꞌi̱ ra chi ra Lot chichi veꞌe. Yaꞌa̱ kuan ta kanakasɨ̱ ra yuveꞌe. 11 Ta kasandukuaa̱ ra chi ra nu tayukú ra yuveꞌe kuan, tandɨꞌɨ ra nyakua nya ra chaꞌnu ta ra kuatyi kandukuaa̱ ra. Tyikuan ta kachitatu̱ ra cha kanandukú ra yuveꞌe ta ña kanañiꞌi̱n ra.
12 Tyikuan ta rayɨɨ kuan kakatyí ra chi ra Lot:
―¿Atu iyó ka ñáyɨvɨ chuun ñuu iꞌya? Ka̱tyi chi ñu na kakita ñu ñuu iꞌya. Ke̱ꞌen chi ra cha kua tandaꞌa chiꞌin ñu seꞌun ta chi seꞌun rayɨɨ ta ñusɨꞌɨ, ta inga ñáyɨvɨ chuun cha iyó ñuu iꞌya, ta ki̱ta ndo ñuu iꞌya. 13 Vatyi kua sanaa ndi ñuu iꞌya, vatyi cha kuaꞌa xaan kuatyi nyakuví ñáyɨvɨ chaá nuu ra Jehová, ta yukuan chaꞌa tachi̱ ra Jehová chi ndi vatyi sanaa ndi ñuu iꞌya ―kakatyí ra kuan chi ra Lot.
14 Tyikuan ta ra Lot chaꞌa̱n ra nu ka iyó ra cha kua tandaꞌa chiꞌin seꞌe ra, ta katyí ra chi ra.
―¡Ki̱ta ndo ñuu iꞌya vatyi ra Jehová kua sanaa ra ñuu iꞌya! ―katyí ra Lot chi ra.
Soko ra cha kua kuvi kasa ra, ña kachinó iñi ra tuꞌun kaꞌán ra Lot, kachakú nyaa ri ra. 15 Ta kuꞌva cha kua kundichin kuan, kakatyí ángel kuan chi ra Lot:
―!Sa̱numi¡, ndɨ̱kuita ta keꞌe̱n chi ñasɨꞌun ta chi nɨnduvi seꞌun cha nyikú iꞌya, ta ku̱ꞌun, tatu ña kuñún kunaun nu kua tachi tuñi ndi chi ñáyɨvɨ ñuu iꞌya ―kakatyí ra chi ra.
16 Ta vatyi kukuee xaan ra Lot, nɨnduvi ángel kuan katɨɨ̱n ra ndaꞌa ra ta ndaꞌa ñasɨꞌɨ ra ta ndaꞌa seꞌe ra ta katava̱ ra chi ñu ityi chata ñuu, vatyi kundaꞌvi kuñí ra Jehová nyeꞌé ra chi ra chiꞌin ñáyɨvɨ chi ra. 17 Ta kuꞌva cha tava̱ ra chi ñu ityi chata ñuu kuan, ta kakatyí ra:
―¡Ko̱no ndo, sa̱kaku ndo chi ndo! Ta koto ñaꞌan nanyeꞌe chata ndo, ta ni ma kukuɨñɨ ndo nu ndaa yukuan. Kua̱ꞌan ndo, ndaa ndo nuu yuku kuan koto kúvi ndo ―kakatyí ra.
18-19 Soko ra Lot katyí ra:
―Nye̱ꞌe ndo, tata, sa̱ꞌa ndo tumañi iñi chii, chité vatyi nyoꞌo vaꞌa xaan ñáyɨvɨ kuví ndo chiꞌin, ta kuaꞌa xaan tumañi iñi sakuví ndo chiꞌin. Ta vityin chikén nonga tumañi iñi chi ndo, ma kuvi kuꞌun yuꞌu nya yuku kuan vatyi ma kuyatyi ka chai, ta kukúvi. 20 Soko kuꞌva ndo cha kuꞌin noo ñuu luꞌlu cha nya yatyin ri iꞌya, tyi yukuan kuví nu kuvi chai, ta kuvi kaki ñuu luꞌlu kuan ―katyí ra Lot chi ángel kuan.
21 Ta katyí ra chi ra Lot:
―Vaꞌa, kua sakuvi cha chikón chii, ta ma sanai ñuu luꞌlu cha kaꞌún tuꞌun kuan. 22 Soko sa̱numi, kua̱ꞌan ñuu luꞌlu kuan vatyi ñaꞌri cha kuvi sakuvi cha ñɨɨ rɨ ka cha ta chaa kon ñuu kuan ―katyí ra chi ra Lot.
Zoar nañí ñuu kuan tyi luꞌlu chi.
23 Cha kita̱ ñanyii kuꞌva cha chaa̱ ra Lot nya ñuu Zoar. 24 Tyikuan ta sakoo̱n ra Jehová ñuꞌu̱n chiꞌin ñuꞌu̱n kaꞌndɨ ityi andɨvɨ sɨkɨ ñuu Sodoma ta ñuu Gomorra. 25 Ta sanaa̱ ra ñuu kuan chiꞌin ñáyɨvɨ cha iyó chichi ñuu kuan chiꞌin tandɨꞌɨ maa yutun cha iyó nuu ndaa kuan. 26 Ta ñasɨꞌɨ ra Lot, nu vachí ña ityi chata, ta nanyeꞌe̱ chata ña, ta yukuan ri nanduvi̱ ña noo yuu cha maa ri ñɨɨ kuví.
27 Ta ñaꞌan kuii ri kuan, kuaꞌan ra Abraham nu ndatuꞌu̱n ra chiꞌin ra Jehová. 28 Ta nanyeꞌe̱ ra ityi ñuu Sodoma ta ityi ñuu Gomorra ta tandɨꞌɨ nu ndaá kuan kañá ñuꞌma. Ta iyo xaan nanyaá ñuꞌma kuan tari nanyaá ñuꞌma noo horno. 29 Ta tyikuan kaa sanaa̱ Nyoo ñuu nu ndaa kuan, soko nɨkoꞌo̱n iñi Nyoo tuꞌun ra Abraham, ta tachi̱ ra na kutava chi ra Lot chichi ñuu kuan cha kumañi ka cha sanaa ra ñuu kuan.
30 Ta cha yaꞌa̱ kuan, kita̱ ra Lot ñuu Zoar kuan chiꞌin nɨnduvi taꞌan seꞌe sɨꞌɨ ra, ta kuaꞌan ra ityi nu iyó kuaꞌa yuku, ta ndoo̱ ñu chikoo̱ ñu chichi noo yavi yuu, vatyi yuꞌví ra ndoo ra ñuu Zoar kuan. 31 Ta noo kɨvɨ kuan katyí ñaꞌan cha ñiꞌin ka kuan chi ñaꞌan tyivaa ka kuan:
―Nye̱ꞌe xiꞌna, yori ka maa rayɨɨ ndoo̱ nu ñuꞌún iꞌya cha kuvi ku ɨɨn ri yo chiꞌin, tari kuꞌva iyó maa ñáyɨvɨ, ta sutu yo cha chaꞌnu xaan ra ―katyí ña―. 32 Na sakoꞌo yo vinu chi sutu yo tyikuan ta kusu yo chiꞌin ra, ta tyikuan kaa ta ma ndɨꞌɨ tata ra ―katyí ña chi ñaꞌan cha tyivaa ka kuan.
33 Ta chakuaa kuan sakoꞌo̱ ñu vinu chi sutu ñu. Tyikuan ta kixi̱ ñaꞌan cha ñiꞌin ka kuan chiꞌin ra, soko ña chito̱ sutu ñu kuꞌva cha kixi̱ ña chiꞌin ra ni kuꞌva cha ndɨkuita̱ ña. 34 Ta inga kɨvɨ katyí ñaꞌan cha ñiꞌin ka kuan chi ñaꞌan tyivaa kuꞌu ña:
―Vityin yuꞌu cha yaꞌa̱ kixi̱ chiꞌin ra kuñi. Vityin kua sakoꞌo tuku yo vinu chi sutu yo inga chaꞌa, tyikuan ta kusu tuku yoꞌo chiꞌin ra. Tyikuan ta ma kunaa tata ra ―katyí ña chi kuꞌu ña.
35 Ta chakuaa kuan sakoꞌo̱ tuku ñu vinu chi sutu ñu, ta kixi̱ ñaꞌan tyivaa ka kuan chiꞌin ra, soko ña chito̱ sutu ñu kuꞌva cha kixi̱ ña chiꞌin ra ni kuꞌva cha ndɨkuita̱ ña. 36 Ta nɨnduvi taꞌan seꞌe ra Lot chikoꞌo̱n seꞌe ñu. 37 Ta kaku̱ seꞌe ñaꞌan cha ñiꞌin ka kuan, ta sakunañi̱ ña chi kue, Moab, ta ikan tata ra kuan kuví chi ñáyɨvɨ Moab nyakua nya vityin. 38 Ta kaku̱ tuku seꞌe ñaꞌan tyivaa ka kuan, ta chikunañi̱ kue Ben-ammi, ikan tata ra kuan kuví chi ñáyɨvɨ Amon nyakua nya vityin.