30
1 Ta nyeꞌe̱ ku Raquel, vatyi ña kuví koo seꞌe ña chiꞌin ra Jacob, ta kɨꞌvɨ̱ cha nyiyo iñi ña chi kuꞌu ña, ta katyí ña chi ra Jacob:―Ku̱ꞌva seꞌe chii, tatu ma koo seꞌi chuꞌun, vaꞌa ka na kúvi taxin ―katyí ña chi ra Jacob.
2 Ta nduxaa̱n ra chi ku Raquel ta katyí ra:
―¿Atu Nyoo kuví, tyi kuví kuꞌve seꞌun? Maa Nyoo kuví ra ña chaꞌá koo seꞌun ―katyí ra chi ña.
3 Tyikuan ta katyí ña:
―Ke̱ꞌen chi ku Bilha musi, na koo seꞌun chiꞌin ña, ta seꞌe ña kua kuvi tari seꞌi ―katyí ña chi ra.
4 Tyikuan ta chaꞌa̱ ña chi ku Bilha, musu ña, chi ra Jacob, ta chiyo̱ ra chiꞌin ña. 5 Ta chikoo̱ noo seꞌe ña chiꞌin ra. 6 Tyikuan ta katyí ku Raquel: “Kaꞌa̱n ndaꞌvi chiꞌin Nyoo na sandaa ra tyiño cha chikén chi ra, ta chaꞌa̱ ra noo seꞌi”, katyí ña. Yukuan kuenda sakunañi̱ ña Dan chi cha lee kuan.
7 Chikoꞌo̱n inga chaꞌa seꞌe ku Bilha chiꞌin ra Jacob, ta sakaku̱ ña seꞌe ku uvi. 8 Ta katyí ku Raquel: “Neftalí kunañi kue vatyi kuaꞌa cha yɨɨ yaꞌi̱ chiꞌin kuꞌi ta saꞌaganai̱ chi ña”, katyí ña.
9 Ta cha nyeꞌe̱ ku Lea tyi ña kuví ka koo seꞌe ña, chaꞌa̱ ña chi ku Zilpa, musu ña, chi ra Jacob tyi koo ra chiꞌin ña. 10 Ta chikoo̱ seꞌe ra chiꞌin ku Zilpa, musu ku Lea. 11 Tyikuan ta katyí ku Lea: “Kua kunañi cha lee iꞌya Gad, tyi iyó nyatu chii”, katyí ña.
12 Yaꞌa̱ kuan ta chikoo̱ inga seꞌe ku Zilpa chiꞌin ra Jacob. 13 Ta katyí ku Lea: “Sɨɨ xaan kuñí. Ta vityin kua katyi ñáyɨvɨ: ‘¡Ñana cha sɨɨ kuñí ku Lea!’, kua katyi ñu, yukuan kuenda kua kunañi cha lee iꞌya Aser”, katyí ña.
14 Tyembu cha taꞌnyá trigu, chaꞌa̱n ra Rubén chichi kuꞌu, ta nañiꞌi̱n ra chɨtɨ cha nañí mandrágora, ta chinyaka̱ ra chi ku Lea, sɨꞌɨ ra. Ta cha nyeꞌe̱ ku Raquel, ta katyí ña chi ku Lea, kuꞌu ña:
―Sa̱ꞌa tumañi iñi ku̱ꞌva suꞌva mandrágora cha ñiꞌi̱n seꞌun vatyi kachi ―katyí ña.
15 Ta nakaꞌa̱n ku Lea:
―¿Atu vaꞌa cha sakuvu̱n chii, kuñí maun, vatyi tinyau̱n chi yɨi, ta vityin kuñí ndɨꞌun tinyaun mandrágora cha ñiꞌi̱n seꞌi? ―katyí ña.
Ta nakaꞌa̱n ku Raquel:
―Tatu kuꞌvon mandrágora cha ñiꞌi̱n ra seꞌun chii, kua kuvi kusu ra Jacob chuꞌun chakuaa vityin ―katyí ña chi ku Lea.
16 Ta cha iñi kuan kuꞌva cha kua nachaa ra Jacob cha chaꞌa̱n ra nu chiki, ta kita̱ ku Lea nuu ra ta katyí ña chi ra:
―Kusu chiꞌin vityin vatyi cha tyiyaꞌvi̱ cha kuendon chi ku Raquel chiꞌin mandrágora seꞌi ―katyí ña.
Ta kixi ra chiꞌin ña chakuaa kuan. 17 Ta chikoꞌo̱n seꞌe ku oꞌon ku Lea chiꞌin ra Jacob, ta kaku kue tyi chiñi̱ Nyoo cha kaꞌa̱n ña. 18 Ta katyí ña: “Kua kunañi lee iꞌya Isacar, tyi maa Nyoo tyiyaꞌvi̱ chii cha kuenda cha chaꞌi̱ chi ku Zilpa, musi, chi yɨi”, katyí ña.
19 Yaꞌa̱ kuan, chikoꞌo̱n inga seꞌe ku Lea, ta kaku̱ seꞌe ku iñu ña chiꞌin ra Jacob. 20 Ta katyí ku Lea: “Chaꞌa̱ Nyoo noo cha vaꞌa chii, yaꞌa xaan cha kua kuñi yɨi chii vityin, cha iñu taꞌan seꞌe ndi iyó. Yukuan kuenda kua kunañi cha lee iꞌya, Zabulón”, katyí ña.
21 Ta nundɨꞌɨ chiyo̱ noo seꞌe sɨꞌɨ ku Lea ta sakunañi̱ ña Dina chi kue. 22 Ta ñɨkoꞌo̱n iñi Nyoo tuꞌun ku Raquel, ta chiñi̱ ra cha chika̱n taꞌvi ña, ta chaꞌa̱ ra nyatu cha koo seꞌe ña. 23 Ta chikoꞌo̱n seꞌe ña, ta katyí ña: “Maa Nyoo tinyaa̱ ra cha kaꞌan nui, cha ña kuví koo seꞌi. 24 Ñana cha vaꞌa tatu kuꞌva ra Jehová nyatu cha koo inga seꞌi”, katyí ña. Yukuan kuenda sakunañi̱ ña José chi lee kuan.
Nu sandaꞌvi̱ ñaꞌan ra Jacob chi ra Labán
25 Cha yaꞌa̱ sakaku̱ ku Raquel chi ra José, ta katyí ra Jacob chi ra Labán:
―Ku̱ꞌva cha kunuꞌi nya ñui. 26 Ku̱ꞌva chi seꞌi chiꞌin sɨꞌɨ ndotyin chii, tyi cha kuenda ñu saꞌatyiñe̱ chuꞌun, chitó vaꞌa maun yoso kaa saꞌatyiñe̱ chuꞌun. Ta vityin chikén chuun, ku̱ꞌva cha kunuꞌi chiꞌin ñu ―katyí ra chi tyiso ra.
27 Tyikuan ta katyí ra Labán chi ra:
―Sa̱ꞌa tumañi iñi, ndo̱o saꞌatyiñon chiꞌin, tyi cha nasaꞌi̱ kuenda ta chité vatyi cha kuendon nasokó Nyoo chii. 28 Ka̱tyi chii yoso kuñún kuvi yaꞌvun ta yuꞌu tyiyaꞌvi chuun ―katyí ra chi ra Jacob
29 Ta nakaꞌa̱n ra Jacob ta katyí ra:
―Chitó vaꞌa maun yoso kaa saꞌatyiñé chuꞌun ta yoso kaa saꞌakuendé kɨtɨ sanon. 30 Vatyi ña kuaꞌa maa sanon chiyo̱ cha nɨkumañi ka chai̱, ta kɨvɨ cha chai̱ kichaꞌa̱ nasokó Nyoo chuun ta ndukuaꞌa̱ tɨ. Ta vityin kuñí saꞌatyiñé kuenda mai ―katyí ra Jacob.
31 Ta katyí ra Labán chi ra:
―¿Ñáá cha kuꞌve chuun? ―katyí ra.
Ta katyí ra Jacob:
―Ñaꞌri kuꞌvon chii, soko tatu sakuvun cha kua katyi chuun. Tyeꞌe kaa kua saꞌakumi inga chaꞌa mbee sanon. 32 Kua yaꞌi nu nyikú mbee sanon, ta kua tava sɨin mbee pindu, chiꞌin mbee toon, ta ndixiꞌyu pindu ñandɨꞌɨ. Ikan kɨtɨ iꞌya kua kuvi yaꞌvi yuꞌu. 33 Ta kua nyeꞌun cha kua saꞌaganai, tyi ñaꞌri cha kua suꞌi chuun, ta yukuan kua kuvi cha ndaa chii ityi nuu ka. Soko tatu chichi chaki kanyikú mbee cha ñima kɨtɨ pindu o kɨtɨ toon kuví, ta ñima ndixiꞌyu pindu kuví, kuñí chi katyi tyi suꞌí kɨtɨ sanon ―katyí ra chi ra.
34 ―Vaꞌa, na kuvi kuꞌva katyún ―katyí ra Labán.
35 Ta suri maa kɨvɨ kuan tava̱ sɨɨn ra Labán tandɨꞌɨ ndixiꞌyu yɨɨ ta ndixiꞌyu sɨꞌɨ, kɨtɨ pindu kuichin, kɨtɨ raya, ta tandɨꞌɨ mbee tɨkatyi tyaku toon, ta nakuꞌva̱ ra chi tɨ chi seꞌe ra, na kasaꞌa kuenda ra chi tɨ. 36 Ta kañi xaan chinyaka̱ ra mbee kuan, uñi kɨvɨ kachika̱ ra, kuꞌva cha ma nyeꞌe ra Jacob chi tɨ.
Ta ra Jacob ndoo̱ ra saꞌá kuenda ra inga ka mbee sana ra Labán. 37 Tyikuan ta chaꞌnya̱ ra Jacob soko yutun cha nañí álamo ta soko tulimendra ta soko yutun cha nañí castaño, ta sakuii̱ ra soo soko yutun kuan nyakua nya cha ketuvi̱ nu kuichin tun. 38-39 Ta soko yutun cha sakuii̱ ra soo kuan, chaku̱n ra ityi nuu mbee nu tuꞌvá tɨ kachiꞌí tɨ ndutya. Ta kuꞌva cha katyisó tɨ ta kanyeꞌé tɨ yutun kuan. Tyikuan kaa ta chikoó maa ri mbee pindu, mbee raya. 40 Tyikuan kaa tava̱ sɨɨn ra Jacob chi mbee raya ta kɨtɨ tyaku toon, ta natyiꞌi̱ ra chi tɨ nu ñoꞌón kɨtɨ sana ra. 41 Ta tandɨꞌɨ chaꞌa cha tyisó mbee naꞌnu chiꞌin mbee sɨꞌɨ kuan, chakún ra soko yutun cha sakuii̱ ra soo nuu tɨ tyi tyikuan kaa ta nyeꞌe tɨ. 42 Ta kuꞌva cha chaá mbee kueꞌe, ña chaku̱n ra yutun kuan nuu tɨ, ta mbee kueꞌe cha kakú kuan kuví sana ra Labán, ta mbee naꞌnu cha kakú kuan kuví sana maa ra Jacob. 43 Ta yaꞌa̱ xaan tyayɨɨ nanduvi̱ ra Jacob, kuaꞌa xaan sana ra chiyo̱, chiyo̱ mbee, camellu, burru sana ra ta kuaꞌa xaan musu ñusɨꞌɨ ta musu rayɨɨ chiyo̱ chi ra.