Ra José, seꞌe ra Jacob, kuví ra noo ra tyivaa, chaꞌun uvi kuiya ra, ta saꞌakuendá ra mbee chiꞌin ra kakuví yañi keen ra, ra kakuví seꞌe ku Bilha chiꞌin seꞌe ku Zilpa, ñu cha kakuví tari ñasɨꞌɨ sutu ra. Ta tuꞌva ra sakotó ra chi sutu ra tandɨꞌɨ maa cha ña vaꞌa cha kasakuví yañi ra.

3 Cha chaꞌnu xaan ra Israel ta chikóo ra José, yukuan kuenda kuñí xaan ka ra chi ra cha nuu tandɨꞌɨ ka seꞌe ra, ta savaꞌa̱ ra noo saꞌma cha ndɨꞌɨ nuu tyaku kuiꞌno ra José. 4 Cha kanyeꞌé yañi ra tyi kuñí xaan ka sutu ra chi ra José cha nuu tandɨꞌɨ ka yañi ra. Yukuan chaꞌa kakuxaan iñi ra chi ra. Ta ña kuví kakaꞌan vaꞌa ra chiꞌin ra.

5 Noo kɨvɨ nyeꞌe̱ ra José noo ñumaꞌna ta nakatyi̱ ra chi yañi ra. Soko tasɨ ka kakuñi̱ ra kanyeꞌe̱ ra chi ra. 6 Ta katyí ra José chi yañi ra:

―Tya̱a soꞌo ndo, vatyi kua nakatyi ñumaꞌna cha nyeꞌi̱ chi ndo. 7 Tandɨꞌɨ maa yo kanyikú yo chichi noo ñama nu kuví ityi chichi kuꞌu, chaꞌñí yo sukun trigu. Ta sukun trigu cha chaꞌñi̱ yuꞌu nɨkuinanyaa̱ ndoo chi, ta sukun cha cha chaꞌñi̱ nyoꞌo nɨkuitayukú chi nikachiko chata sukun cha chaꞌñi̱ yuꞌu, ta kanataꞌnu̱ chi ta katyayuꞌu̱ chi chi sukun cha chaꞌñi̱ yuꞌu ―katyí ra.

8 Tyikuan ta kakatyí yañi ra chi ra:

―¿Atu chiká iñun vatyi kua kunyaka ñaꞌun chi ndi ta kua kuvun rey ndi? ―kakatyí ra chi ra.

Ta kɨꞌvɨ̱ tɨsɨꞌɨ iñi ra kanyeꞌe̱ ra chi ra cha kuenda kuꞌva nakatyi̱ ra ñumaꞌna cha nyeꞌe̱ ra.

9 Yaꞌa̱ kuan ta nyeꞌe̱ ra inga ñumaꞌna, ta nakatyi̱ ra chi yañi ra. Ta katyí ra:

―Nyeꞌi̱ vatyi ñanyii ta yoo ta uchi ɨɨn taꞌan tiñoo andɨvɨ tyayuꞌú tɨ chii ―katyí ra chi ra kuan.

10 Ta nakatyi̱ ra chi sutu ra ta chi yañi ra. Ta kaꞌa̱n sutu ra chi ra:

―¿Ñáá ñumaꞌna kuví iꞌya cha nyeꞌu̱n? ¿Atu kukuɨñɨ chɨtɨ yuꞌu ta sɨꞌun ta yañun nuun noo kɨvɨ, chiká iñun? ―katyí ra chi ra José.

11 Ta tasɨ xaan kakuñí yañi ra nyeꞌé ra chi ra, ta sutu ra nakaká xiñi ra cha kuenda ñumaꞌna kuan.

12 Yaꞌa̱ kuan ta kuaꞌan koyo yañi ra kua saꞌa kuenda ra mbee sana sutu ra nya Siquem. 13 Tyikuan ta katyí ra Israel chi ra José:

―Nye̱ꞌe xiꞌna, kuñí cha kuꞌun kunyeꞌun chi yañun nya Siquem, tyi nyikuan kasaꞌá kuenda ra mbee ―katyí sutu ra chi ra.

Ta katyi ra José:

―Vaꞌa tata, kuꞌin ―katyí ra.

14 Ta katyí sutu ra chi ra:

―Kua̱ꞌan, kua nyeꞌe tatu vaꞌa ri kanyikú ra yañun ta mbee kuan ñandɨꞌɨ, ta ndichun ta nakatyun chii―katyí sutu ra chi ra.

Ta sakuꞌu̱n sutu ra chi ra nya Siquem, ta kita̱ ra nya nduꞌva Hebrón, ta kuaꞌan ra nya Siquem. 15 Ta kuanaa̱ ra chichi kuꞌu kuan ta nañiꞌi̱n noo ra chi ra ta katyí ra kuan chi ra:

―¿Ñáá cha nandukún?

16 Ta nakaꞌa̱n ra José:

―Chi ra kakuví yañi nandukí, ¿atu ña chitón nya kanyikú ra, kasaꞌakumí ra mbee? ―katyí ra José.

17 Ta katyí ra kuan chi ra:

―Yori ka ra kanyikú iꞌya, soko chiñi̱ kakaꞌán ra tyi ityi Dotán kuaꞌan koyo ra ―katyí ra kuan.

Tyikuan ta kuaꞌan ra José nya Dotán nu kuaꞌan koyo yañi ra ta yukuan nañiꞌi̱n ra chi ra. 18 Soko cha kumañí ka chaa ra nu kanyikú yañi ra, ta kananyeꞌe̱ ra kuan chi ra, ta kichaꞌa̱ kanatyiꞌí taꞌan ra tuꞌun vatyi kukaꞌñi ra chi ra. 19 Ta kakatyí ra chi ra taꞌan ra:

―¡Nye̱ꞌe ndo, iꞌya vachí ra cha tuꞌvá xaan nyeꞌé ñumaꞌna! 20 Vityin na kaꞌñi yo chi ra, ta sanakava yo chi ra chichi yavi iꞌya ta kua katyi yo tyi kɨtɨ kuꞌu chachi̱ chi ra. Ta nyeꞌe yo tatu kuchino kava ñumaꞌna cha nyeꞌé xaan ra ―kakatyí ra.

21 Ta chiñi̱ ra Rubén cha kakaꞌán ra, ta kuñí ra sakaku ra chi ra José ndaꞌa ra ta katyí ra:

―Ma kaꞌñi yo chi ra. 22 Ma katɨ ndo nɨñɨ, vaꞌa ka na tyiꞌi ndo chi ra chichi yavi cha nyaá nu chiki ndɨɨ iꞌya, soko ñaꞌri sakuvi ndo chi ra ―katyí ra.

Ta tyikuan kaa katyí ra, vatyi kuñí ra sakaku ra chi ra ta kunanyaka ra chi ra chi sutu ra. 23 Ta chaa̱ ra José nu kanyikú yañi ra, ta katava̱ ra saꞌma cha ndɨꞌɨ nuu ri tyaku ñiꞌnó ra. 24 Ta kakeꞌe̱n ra chi ra ta katyiꞌi̱ ra chi ra chichi yavi cha ñaꞌri ndutya ñoꞌón chichi. 25 Ndɨꞌɨ kuan ta kachikunyiku̱ ra kachachí ra paan.

Ta kananyeꞌe̱ ra vachí kuaꞌa ñáyɨvɨ Ismael cha kita̱ nya Galaad cha kuaꞌan nya Egipto cha kua xiko ñu ndutya vixi chaꞌán, bálsamo, ta mirra kanyisó camellu sana ñu. 26 Ta katyí ra Judá chi yañi ra:

―¿Ñáá cha ñiꞌin yo cha kaꞌñi yo chi yañi yo, ta tixeꞌe yo ta katyi yo tyi chiꞌi̱ ra? 27 Vaꞌa ka xiko yo chi ra chi ñáyɨvɨ Ismael, ta ñima ka cha kaꞌñi yo chi ra vatyi tari cha koño ñuꞌún yo kuví ra vatyi yañi yo kuví chi ra ―katyí ra chi ra.

Ta tandɨꞌɨ ra kandoo̱ ra vaꞌa tuꞌun kaꞌa̱n ra. 28 Ta kuꞌva cha kayaꞌa̱ koyo ra ñuꞌún Madián, ra kasatá ta naxikó kakuví ra kuan, ta katava̱ yañi ra José chi ra chichi yavi nu ñoꞌón ra ta kaxiko̱ ra chi ra, chi ñáyɨvɨ tata ra Ismael kuan. Oko taꞌan xuꞌun kuichin tyiyaꞌvi̱ ra kuenda ra, ta kakeꞌe̱n ra chi ra kuaꞌan ra chiꞌin ra nya Egipto.

29 Yaꞌa̱ kuan, ta chaa̱ ra Rubén ta chinyeꞌe̱ ra chichi yavi kuan, soko yori ka ra José ñoꞌo̱n, yukuan chaꞌa ndata̱ ra saꞌma ra, cha kuiꞌya kuñí ra. 30 Yaꞌa̱ kuan, ta kuaꞌan ra nu kanyikú yañi ra, ta katyí ra:

―Yori ka ra José ñoꞌón chichi yavi kuan ¿Ñáá cha kua sakuvi yuꞌu vityin? ―katyí ra

31 Tyikuan ta kachaꞌñi̱ ra noo ndixiꞌyu luꞌlu ta keꞌe̱n ra saꞌma ra José ta kakaꞌyu̱ ra nɨñɨ kɨtɨ kuan. 32 Ta sakuꞌu̱n ra saꞌma cha kuaꞌa ri tyaku kuan nu nyaá sutu ra chiꞌin tuꞌun iꞌya: “Nañiꞌi̱n ndi saꞌma iꞌya, nye̱ꞌe tatu saꞌma ra José, seꞌun, kuví”, kakatyí ra.

33 Ta nɨkoꞌon nuu ra Jacob saꞌma seꞌe ra ta katyí ra: “Saꞌma seꞌi kuví iꞌya, ndicha kuii tyi kɨtɨ kuꞌu chachi̱ chi ra, ta chaꞌnya̱ kuatyi tɨ chi ra”, katyí ra. 34 Tyikuan ta ndata̱ ra Jacob saꞌma ra, ta ndɨꞌvɨ̱ noo ra saꞌma kuañɨ, ta kuaꞌa xaan kɨvɨ chinyaa̱ ra tukuiꞌya iñi tyi chiꞌi̱ seꞌe ra. 35 Tandɨꞌɨ maa seꞌe ra, rayɨɨ ta ñusɨꞌɨ, kanduku̱ ñu kuꞌva na naa cha kuiꞌya kuñí ra, soko ña kuñí ra, ta katyí ra: “¡Tyeꞌe ri kaa kuiꞌya kuñí, ma naa maa cha kuiꞌya iñi nyakua nya kúvi ta nañiꞌin chi seꞌi chichi tuꞌun chiꞌí”, katyí ra. Ta chaku̱ xaan ra.

36 Ta ra Madián cha kasata̱ chi ra José, kaxiko̱ ra chi ra chi noo ra Egipto cha nañí Potifar, ra kuví capitán chi sɨndaro cha saꞌá kumi chi ra faraón.