Tyikuan ta ndukachi̱ iñi ra faraón.

5 Yaꞌa̱ kuan ta nakusu̱ ra faraón inga chaꞌa, ta nyeꞌe̱ ra nonga ñumaꞌna: Nyeꞌe̱ ra noo yutun trigu ta kaña̱ ucha taꞌan yoko nuu tun ta yoko kuan naꞌnu vavaꞌa chi ta tyakɨ xaan chi. 6 Yaꞌa̱ kuan ta kaña̱ inga ucha ka taꞌan yoko suri maa nuu yutun trigu kuan soko kiñi xaan kaá chi, ta chaꞌmi̱ tatyi kuiya chi chi. 7 Ta ndɨ ucha yoko cha kiñi kaa kuan kachachi̱ chi chi ndɨ ucha taꞌan yoko cha tyakɨ kaa kuan.

Tyikuan ta ndoyo̱ ra inga chaꞌa. Ta nakachi̱ iñi ra tyi noo ri kuñí chi katyi ñumaꞌna cha nyeꞌe̱ ra. 8 Cha tuvi̱ inga kɨvɨ kuan chiká iñi ra tuꞌun kuan, ta tachi̱ ra na kunduku ra chi tandɨꞌɨ ra nakotó ta ra chitó tuꞌun nyityi ta ra chiñí tuñi xaan cha iyó ñuu Egipto kuan. Ta nakatyí ra faraón ñumaꞌna cha nyeꞌe̱ ra chi ra kuan, soko ninoo maa ra ta ña kuví nakoto ra ñáá cha kuñí chi katyí ñumaꞌna kuan. 9 Ta nakaꞌa̱n ra kuví nuu chi ra cha chaꞌá cha koꞌó ra faraón ta katyí ra:

―Vityin nɨkoꞌón iñi cha ña vaꞌa cha chinyakuvi̱. 10 Kɨvɨ nduxau̱n chi nyuꞌu cha kuví ndi musun, ta tyiꞌu̱n chi ndi veꞌe kaa cha nyaá veꞌe ra kuví nuu chi sɨndaro cha saꞌakuendá veꞌun, tyiꞌu̱n chii ta chi ra kuvi̱ nuu chi ra kasavaꞌá paan. 11 Ta noo chakuaa nduvi taꞌan ndi nyeꞌe̱ ndi sɨɨn sɨɨn ñumaꞌna. Ta sɨɨn sɨɨn cha kuñí chi katyi noo noo ñumaꞌna kuan. 12 Ta ñoꞌón noo ra tyivaa cha kuví hebreo chiꞌin ndi veꞌe kaa kuan, musu ra kuví nuu chi sɨndaro cha saꞌakuendá veꞌun kuví chi ra. Ta nakatyi̱ ndi ñumaꞌna cha nyeꞌe̱ ndi chi ra, ta katyí ra chi ndi ñáá cha kuñí chi katyi noo noo numaꞌna kuan. 13 Ta tandɨꞌɨ maa tari kuꞌva katyí ra chi ndi, tyikuan kaa chino̱ kava, ta nakuꞌvo̱n tyiño saꞌí inga chaꞌa ta chi inga ra kuan chitakau̱n chi ra ―katyí ra chi ra faraón.

14 Tyikuan ta tachi̱ ra faraón na kutava ra chi ra José, ta numi ri katava̱ ra chi ra chichi veꞌe kaa kuan. Satya̱ ra xiñi ra ta ixi yuꞌu ra ta nasama̱ ra saꞌma ra ñandɨꞌɨ ta chaa̱ ra nuu ra faraón. 15 Ta katyí ra faraón chi ra José:

―Nyeꞌi̱ noo ñumaꞌna ta yori maa kuví nakatyi chii ñáá cha kuñí chi katyí. Ta ñiꞌi̱n tuꞌun vatyi tatu chiñún ñumaꞌna, kuví nakatyun ñáá cha kuñí chi katyí ―katyí ra faraón.

16 Nakaꞌán ra José nu kaꞌán ra faraón, ta katyí ra:

―Ma kuvi chi yuꞌu, soko Nyoo kuví katyi ra chi yo ñáá cha kuñí chi katyi ñumaꞌna kuan, yoꞌo faraón ―katyí ra José.

17 Ta katyí ra faraón chi ra José:

―Nyeꞌí chichi ñumaꞌna kuan vatyi nanyaí xiin yuvi ndutya Nilo. 18 Ta chichi yuvi kuan kita̱ ucha taꞌan sɨndɨkɨ naꞌnu ta xaꞌan tɨ, ta kachachí tɨ itya. 19 Yaꞌa̱ kuan, ta nyeꞌi̱ kita̱ ucha taꞌan ka kɨtɨ kueꞌe ta kiñi kaá tɨ, ña tuꞌve̱ nyeꞌé sɨndɨkɨ cha yaꞌa xaan kiñi kaa nɨkaꞌnu Egipto iꞌya. 20 Ta sɨndɨkɨ kueꞌe ta kiñi kaa kuan, kachachi̱ tɨ chi ndɨ ucha sɨndɨkɨ cha naꞌnu ta tyakɨ kuan. 21 Soko ña ketuvi̱ maa tɨ cha kachachi̱ tɨ chi sɨndɨkɨ xaꞌan kuan vatyi takuꞌva kaá ri maa tɨ cha kueꞌe tɨ. Tyikuan kaa kuví ñumaꞌna cha nyeꞌi̱, ta ndukachi̱ iñi.

22 ”Tyikuan ta nakusi̱ inga chaꞌa, ta chichi cha kixí, nyeꞌi̱ inga ñumaꞌna. Nyeꞌi̱ noo yutun trigu ta kaña̱ ucha taꞌan yoko naꞌnu ta tyakɨ nu tutrigu kuan. 23 Yaꞌa̱ kuan, ta kita̱ ucha taꞌan ka yoko trigu cha ityi kaá, ta kayu̱ chiꞌin tatyi kuiya. 24 Ta yoko trigu cha ityi kaá kuan, kachachi̱ chi chi inga ucha taꞌan ka yoko trigu naꞌnu ta tyakɨ kuan. Ta nakatyi̱ ñumaꞌna kuan chi tandɨꞌɨ ra kanakotó, soko nɨ noo maa ra ta ña kanakoto̱ ra ñáá cha kuñí chi katyí ñumaꞌna kuan ―katyí ra faraón.

25 Tyikuan ta katyí ra José chi ra faraón:

―Noo ri tuꞌun kuñí chi katyí nɨnduvi taꞌan ñumaꞌna cha nyeꞌu̱n, yoꞌo faraón. Tyi kuñí Nyoo sakoto ra chuun ñáá cha kua sakuvi ra ityi nuu, ta numi ri kusakuvi ra. 26 Ucha taꞌan sɨndɨkɨ naꞌnu ta xaꞌan kuan, chiꞌin ucha taꞌan yoko trigu cha tyakɨ kuan, ucha kuiya kuví kuan tyi noo ri kuñí chi katyí nɨnduvi ñumaꞌna kuan. 27 Ta ucha taꞌan sɨndɨkɨ kueꞌe cha kakita̱ chata inga kɨtɨ xaꞌan kuan, ta chiꞌin ucha taꞌan yoko trigu cha ityi kaá kuan, kuñí chi katyi ucha kuiya cha kua koo tama. 28 Ta maa Nyoo sañaꞌá ra chuun cha kua sakuvi ra. 29 Vachí ucha kuiya cha kua kuvaꞌa xaan cha kua tachi ñáyɨvɨ nɨkakaꞌnu Egipto, ta kua koo xaan cha kachi ñu. 30-31 Yaꞌa̱ kuan ta kua kichi ucha kuiya cha kua koo xaan tama. Ta nyakua kunaa iñi ñu Egipto tandɨꞌɨ maa yoso kaa chiyo̱ kuaꞌa xaan cha kachachi̱ ñu. Yori kunɨkoꞌon iñi kuiya chiyo̱ kuaꞌa cha kachachi̱ ñu. Kaꞌnu xaan tama kua koo. 32 Uvi taꞌan chaꞌa nyeꞌu̱n ñumaꞌna kuan, tyi cha tyaá Nyoo kuꞌva vatyi numi ri kua sakuvi ra tyikuan kaa.

33 ”Yukuan chaꞌa taꞌan chi ndukun noo ra chitó ta kachi xiñi ra, ta tyison chi ra sɨkɨ nɨkaꞌnu Egipto. 34 Tyeꞌe kaa kua sakuvun, yoꞌo faraón, na̱tyiso chi ra kakuví tyiño nuun, na tava ra tyiño chi ñáyɨvɨ, na kanataꞌvi ñu trigu cha kua koo, ta na kuvi chi oꞌon kuꞌva, ta noo kuꞌva kuan kua nakuꞌva ñu chi ra kuví tyiño, ta kunakeꞌen vaꞌa ra trigu kuan chichi cha ucha kuiya cha kua kuvaꞌa xaan cha kutachi ñáyɨvɨ. 35 Ta tyikuan kaa kua sanduɨɨn ri ra trigu kuan chichi kuiya vaꞌa cha vachí, kua kasakaya ra ta kanakeꞌen vaꞌa ra trigu kuan noo noo ñuu kaꞌnu ta maun kɨꞌɨ ndaꞌa tandɨꞌɨ tyiño iꞌya, yoꞌo faraón. Tyikuan kaa ta koo cha kachi ñáyɨvɨ ñuun. 36 Ta trigu cha kua nakeꞌen vaꞌa ra kuan, ikan kuan kua kachi ñáyɨvɨ chichi cha ucha kuiya cha kua koo tama Egipto iꞌya, ta tyikuan kaa ta ma kúvi ñáyɨvɨ ñuun chiꞌin soko ―katyí ra José chi ra faraón.

37 Ta chitaꞌa̱n iñi ra faraón ta ra kakuví tyiño chiꞌin ra cha katyí ra José. 38 Ta katyí ra faraón chi ra kakuví musu ra:

―¿Atu kuvi nañiꞌin yo nonga rayɨɨ cha nyaá Tatyi Ii Nyoo chiꞌin, tari ra iꞌya? ―katyí ra.

39 Ta katyí ra faraón chi ra José:

―Ta vityin Nyoo sañaꞌa̱ ra chuun yoso kaa kua kuvi, ta yori nonga ra kachi iyó ta chiñituñi tari yoꞌo. 40 Ndaꞌa maun kua kunyaa veꞌe tyiñe, ta tandɨꞌɨ ñáyɨvɨ ñui kukichaꞌa ñu tyiño cha kutavon chi ñu. Noo ri yuꞌu, ra faraón, kaꞌnu ka kuví ikan saꞌa yoꞌo ―katyí ra faraón.

41 Ta katyí tuku ra faraón chi ra José:

―Nyeꞌe xiꞌna, tyisé chuun cha kuvún ra kuví tyiño sɨkɨ tandɨꞌɨ ñuu Egipto iꞌya ―katyí ra.

42 Tyikuan ta tava̱ ra faraón xeꞌe cha nyisó sellu, cha yɨꞌɨ́ nundaꞌa ra, ta tyiꞌi̱ ra nuu ndaꞌa ra José. Ta sakuiꞌno̱ ra chi ra chiꞌin noo saꞌma cha chino̱ chiꞌin katyi vaꞌa,^a ta tyiꞌí ra sɨkɨ xuꞌun kuaan sukun ra. 43 Yaꞌa̱ kuan ta sandaa̱ ra chi ra José nu carreta cha vachí chata ra, ta tava̱ tyiño ra chi ñáyɨvɨ kuaꞌan ityi nuu ra na kana chaa ñu ta katyí ñu: “¡Nu̱ña ndo ityi nu vachí ra nyaká ñaꞌan!”, katyí ñu. Ta tyikuan kaa ndoo̱ ra José kuví ra ityi nuu ñuꞌún Egipto.

44 Ta katyí ra faraón chi ra José:

―Vasɨ kuví yuꞌu ra faraón, soko yoꞌo kuvún ra kua kunyaka ñaꞌan tandɨꞌɨ ñuu Egipto iꞌya ―katyí ra.

45 Ta nasama̱ ra faraón sɨvɨ ra José ta sakunañi̱ ra chi ra, Zafnat-panea. Ta satandaꞌa̱ ra chi ra chiꞌin ku Asenat, seꞌe ra Potifera, ra kuví sutu ñuu On. Ta tyikuan kaa ndoo̱ ra José nyaká ñaꞌan ra tandɨꞌɨ ñuu Egipto. 46 Oko uchi kuiya ra José kɨvɨ kachaꞌa̱ kuenda ra chi ra nuu ra faraón rey Egipto.

Yaꞌa̱ kuan ta kita̱ ra José nuu ra faraón, ta kuaꞌan ra tandɨꞌɨ ñuꞌún Egipto kuan. 47 Ta chichi cha ucha kuiya vaꞌa kuan, kuvaꞌa xaan cha tachi̱ ñáyɨvɨ. 48 Ta nakeꞌe̱n vaꞌa ra José cha kasakaya̱ ra tandɨꞌɨ ndaꞌa ñuu chichi cha ucha kuiya kuan. 49 Ta yaꞌa̱ xaan cha kuaꞌa trigu sakaya̱ ra José, tari maa cha kuaꞌa ñiyɨtɨ yuꞌu tyañuꞌun. Ta nyakua ña kuví ka tyikuꞌva ra, vatyi yaꞌa xaan kuaꞌa chi.

50 Cha kumañi kichi tama kuan, chikoo̱ uvi taꞌan seꞌe ra José chiꞌin ku Asenat. 51 Ta seꞌe nuu ra, sakunañi̱ ra Manasés, tyi katyí ra: “Tyi sanaá iñi Nyoo tandɨꞌɨ maa tɨndoꞌo cha nyeꞌi̱ ta chi ñáyɨvɨ chii”, katyí ra. 52 Ta seꞌe ra cha ku uvi sakunañi̱ ra Efraín, tyi katyí ra: “Tyi chaꞌá Nyoo seꞌi ñuu nuu nyeꞌi̱ tɨndoꞌo”, katyí ra.

53 Tyikuan kaa yaꞌa̱ ucha kuiya cha kuaꞌa xaan cha kachi ñáyɨvɨ chiyo̱ nɨɨ kaꞌnu maa Egipto. 54 Ta chaa̱ ucha kuiya tama. Tari kuꞌva katyi̱ ra José cha kua kuvi ta chiyo̱ tama tandɨꞌɨ maa inga ñuu, soko tandɨꞌɨ maa ñuu Egipto ñaꞌri tama chiyo̱ vatyi iyó cha kachi ñáyɨvɨ. 55 Kɨvɨ nduñiꞌi̱n tama kuan, kichaꞌá chikán ñáyɨvɨ ñuu Egipto cha kachi ñu chi ra faraón. Tyikuan ta katyí ra faraón chi ñu: “Kuaꞌan ndo kuanyeꞌe ndo nu nyaá ra José, ta sakuvi ndo cha katyi ra chi ndo”, katyí ra chi ñu.

56 Ta kichaꞌa̱ nduñiꞌín tama kuan, tandɨꞌɨ maa ñuꞌún Egipto. Tyikuan ta nuña̱ ra José tandɨꞌɨ yaka nu yɨꞌɨ́ vaꞌa trigu, ta kichaꞌa̱ xikó ra chi ñu Egipto vatyi chikava̱ tama nɨkaꞌnu ñuu kuan. 57 Tandɨꞌɨ maa inga ñuu kita̱ ñu kuaꞌan ñu kua sata ñu trigu nu nyaá ra José nya Egipto, tyi kaꞌnu xaan nanduvi̱ tama tandɨꞌɨ maa ñuꞌún ñayɨvɨ̱.