12
ɄYeesu alɨngaanisya abhalongozi bha Bhayahuudi na bhalimi abhagoji
(Mataayo 21:33-46; Luuka 20:9-19)
1 ɄYeesu ahanda ayanje na bhalongozi bhaala bha Bhayahuudi hu holanyo. Ahayanga huje, “Hwahali nʉ muntu ʉmo wa halimile ʉnʼgʉnda ʉgwɨ zabiibu.
* Ahazyʉngʉzya ʉlubhaga munshɨnjɨ, ahabana ɨlɨndɨ ɨlya sʉʉyɨle ɨzabiibu ziila. Ahazenga ɨshidunku ɨshitali
† ɨsha hwenyeelezye mu nʼgʉnda. Ahapasya
‡ hwa bhalimi, ahabhabhɨɨha huje, bhalɨndɨlɨlaje na sʉnje ɨzabiibu ziila aje, nka zyela, bhahasibhanaje. Ʉmwene ahashʉʉla, ahabhala hu nsi ɨyɨnjɨ ɨya hutali.
2 Ahabhaazyo aha tʉngʉle ɨzabiibu hahafiha, ahanʼsonteelezya ʉnʼkalwe waakwe hwa bhalimi bhaala huje, bhamʼpeele ɨzabiibu ɨzya mwene afume mu nʼgʉnda gwakwe, nanshi sha bhahɨtɨhɨɨne.
3 Leelo, abhalimi bhaala bhahanʼkhata ʉnʼkalwe waakwe ʉla, bhahanʼkhoma na humwezye makhoono hwa mwɨnɨ waakwe.
4 Ʉmwanɨ nʼgʉnda ahanʼsonteelezya nantele ʉnʼkalwe waakwe ʉwamwabho hwa bhalimi bhaala. Wope bhahanʼkhoma na humʼvwalazye shaaha mwi twe, na hunʼsʉfwanye.
5 Ahanʼsonteelezya ʉnʼkalwe waakwe ʉwamwabho, wope abhalimi bhaala bhahanʼgoga. Ahabhasonteleziizye abhakalwe bhaakwe abhamwabho abhinji. Abhalimi bhaala bhahabhakhoma, bhamo bhahabhagoga.
6 Ʉmwanɨ nʼgʉnda ahasagala nʉ muntu weeka, ya hali mwana waakwe ʉnʼkʉndwe. Ahanʼsonteelezya hwa bhalimi bhaala hu malishilo, ahasɨɨbha huje, ‘Bhanza bhe nɨ nshɨnshɨ hwa mwana waanɨ.’
7 Leelo, lwa waafiha, abhalimi bhaala bhahajeehana bheene bhahaga, ‘Ʉnʉ yʉ nʼgaali wɨ nʼgʉnda ʉgu. Ɨshi, ɨnzaji tinʼgoje. Ɨngaali zyakwe zyɨ nʼgʉnda ʉgu nka zibhe zyetu.’ 8 Pa bhahanʼkhata, bhahanʼgoga, bhahanʼtaaga hwʉnzɨ yɨ nʼgʉnda.”
9 Ɨpo ʉYeesu ahabhabhʉzɨɨlɨzya, “Ɨshi ʉmwanɨ nʼgʉnda ʉyo ahaibhomba yeenu? Ahaiyɨnza, ahaihubhagoga abhalimi bhaala. Ʉnʼgʉnda guula gwɨ zabiibu ahaihubhapasya abhalimi abhanjɨ. 10 Saga muzisaaga ɨNsimbo ɨMfinjile zya ziyiga,
‘Iwe lya bhahalikhaanile abhazenzi abhɨ nyumba,
lyɨlyo lya lyabha liwe linza ɨlya panshɨnjɨ
§ lya linyʉmʉʉye ɨnyumba yonti.
11 ɄYehoobha yʉʉyo agabhombile ɨga,
gope gaswijizya huliitɨ.’ ”
12 Ɨpo abhalongozi bha bhasayi bha Ngʉlʉbhɨ, abhamanyizyi abhɨ ndajizyo zya Moose na bhagoosi bhahamanya lwene huje, ɨholanyo ɨla ɨhubhayanga bhɨɨbho. Ɨpo bhahanzaga idala ɨlya hunʼkhate, leelo bhahoogopa ɨmpʉga ya bhantu, bhahaleha, bhahasogola.
Asombe isonko hwa mwɨnɨ ʉnʼgoosi ʉKayisali
(Mataayo 22:15-22; Luuka 20:20-26)
13 Ɨpo abhagoosi bha Bhayahuudi bhahabhasonteelezya aBhafalisaayo bhamo na bhantu abha Heloode ʉAntipa huje, bhamwʉbhɨle ʉYeesu alɨngaane na mazwi gaakwe yʉʉyo.
14 Bhahamʼalila ʉYeesu, bhahamʼʉʉzya bhahaga, “We, mʼmanyizyi! Timɨɨnye huje, awe ʉli muntu nʼsunde, zyonti zyʉ yanga zyɨ lyoli. Awe saga ʉsaaga ʉgoosi wɨ mbombo ya muntu, saga nahamo hwaliiwe. Hu lyoli ʉmanyizya idala lya Ngʉlʉbhɨ. Bhʉlɨ, tihwanziwa asombe isonko hwa mwɨnɨ ʉnʼgoosi ʉKayisali?
* Tisombaje awe tigandi asombe?”
† 15 Leelo, ʉYeesu ahamɨɨnye ʉgulugulu waabho, ahabhabhʉʉzya huje, “Muhunjela yeenu leelo? Ndeeteli ɨmpɨɨya, ɨnjeenye!”
16 Pa bhahanʼtwalila, ahabhabhʉzɨɨlɨzya huje, “Ɨsheeni sha muntu wa li pa mpɨɨya ɨyo, sha naanu? Nantele, itaawa ɨli lya naanu?” Bhahamwamula bhahaga, “Vya mwɨnɨ ʉnʼgoosi ʉKayisali yʉʉyo.”
17 ɄYeesu ahabhabhʉʉzya huje, “Ɨshi, ɨvintu vya Kayisali mumʼpeelaje ʉKayisali, nɨ vya Ngʉlʉbhɨ mumʼpeelaje ʉNgʉlʉbhɨ.” Bhonti bhahanʼswiga haani.
ɄYeesu amanyizya ɨzya zyʉshe abhafwe
(Mataayo 22:23-33; Luuka 20:27-40)
18 Hwahali nɨ shipʉga shimo ɨsha Bhayahuudi sha bhahagaga Bhasadukaayo.
‡ Abheene bhahagaga nahumo azyʉshe hwa bhafwe. Isiku limo, bhamo bhaabho bhahabhala hwa Yeesu, bhahamʼʉzɨɨlɨzya bhahaga,
19 “We, mʼmanyizyi! Ʉnʼkuwi ʉMoose ahatilajiziizye huje, ‘Ʉmuntu nkashele waafwa, na hunʼeshe ʉnʼshɨ waakwe sinta mwana, ʉholo anʼgaalaje ʉmʼfwɨle ʉla huje, amʼpaapile abhaana ʉnʼkʉlʉ waakwe wa hafwiye.’
20 Ɨshi, hwahali na bhalume pʉnga (7) bha bhahali bhanakwabho. Ʉwa hwande aheega ʉnʼshɨ, leelo ahafwa sha sɨɨle apaape ʉmwana nka weeka.
21 Ʉwa bhɨɨlɨ ahanʼgaala ʉnʼshɨ ʉla, leelo wope ahafwa sinta aleshe ʉmwana nkʉʉmo. Ʉwa taatu zyahabha shɨnɨɨsho.
22 Bhonti nʼtanda bha bhahanʼgaalile nʉʉla ya hamwejile ʉnʼshɨ ʉla, bhahafwa, saga bhahaleshile ʉmwana nkʉʉmo. Hu malishilo, ʉnʼshɨ ʉla wope ahafwa.
23 Ɨshi tibhʉʉzye, isiku liila abhantu lwa bhahaizyʉha, ʉnʼshɨ ʉyo ahaibha nʼshɨ wa naanu? Tibhʉzɨɨlɨzya ɨsho hu nongwa ya je, bhaala bhonti pʉnga (7) bhahamwejile na hunʼgaale.”
24 ɄYeesu ahabhabhʉʉzya ahaga, “Amwɨ muteejile, pɨpo saga muzimɨɨnye ɨNsimbo ɨMfinjile, ni khone lya Ngʉlʉbhɨ lyope saga mulimɨɨnye lwonti.
25 Isiku abhantu abhafwe lwa bhahaizyʉha, saga bhahaiyeega awe ahwegwe lwonti. Lyoli bhahaibha nanshi abhantumi bha hu mwanya.
26 Leelo, lyoli huje, abhantu bha bhafwiye, bhazyʉha. Saga mwahabhaziizye mu shitaabu sha Moose, ʉNgʉlʉbhɨ sha hamʼʉzɨɨzye paala pa hatatango lwa hahahaga ʉmwoto? Paala, ʉNgʉlʉbhɨ ahamʼʉzɨɨzye ʉMoose ahaga, ‘Anɨ ɨndi Ngʉlʉbhɨ ʉwa Abulahaamu,
§ ʉwa Isaaka nʉ wa Yaakobo.’
27 Hu mazwi ɨgo ʉNgʉlʉbhɨ ayanga huje, abhafwe bhali bhʉʉmi pa maaso gaakwe. Amwɨ muteejile haani lwa muyanga huje, nahumo azyʉshe hwa bhafwe.”
Ɨndajizyo ɨngoosi ashɨle zyonti
(Mataayo 22:34-40; Luuka 10:25-28)
28 ɄYeesu lwa daliihana na Bhasadukaayo, ʉmʼmanyizyi ʉmo ʉwɨ ndajizyo zya Moose ahafiha, ahazyʉmvwa zya bhadaliihana. Lwa waalola huje, ʉYeesu waamula shinza, ahamʼʉzɨɨlɨzya ahaga, “Mu ndajizyo zyonti, ɨliihu yɨ li ngoosi?”
29 ɄYeesu ahamwamula huje, “Ɨngoosi ya yɨɨnɨ, ‘Tejeelezyi muBhaizilaeeli! ɄYehoobha ʉNgʉlʉbhɨ weetu, ya yʉ Mwɨnɨ mwene.
30 Munʼganaje ʉYehoobha ʉNgʉlʉbhɨ weenyu hu mwoyo gwenyu gwonti, hu wʉʉmi weenyu wonti, hu njeele zyenyu zyonti na hwi khone lyenyu lyonti.’
31 Ɨndajizyo ɨngoosi ɨyamwabho ya yɨɨnɨ, ‘Munʼganaje ʉmʼpalamani weenyu nanshi sha muhwigana amwɨ.’
Ɨndajizyo ɨyɨnjɨ yɨ li ngoosi ashɨle ɨzi zibhɨɨlɨ nɨɨmo.”
32 Ʉmʼmanyizyi ʉla ʉwɨ ndajizyo zya Moose ahamʼʉʉzya ʉYeesu huje, “We, mʼmanyizyi! Ʉyanjile zyɨ lyoli huje, ʉNgʉlʉbhɨ ali weeka mwene, saga alɨɨho ʉwamwabho, lyoli yʉʉyo mwene.
33 Nantele, lyoli huje, ‘Munʼganaje ʉNgʉlʉbhɨ hu mwoyo gwenyu gwonti, hu wʉʉmi weenyu wonti, hu njeele zyenyu zyonti na hwi khone lyenyu lyonti’ na ‘Munʼganaje ʉmʼpalamani weenyu nanshi sha muhwigana amwɨ’ ɨzi zyɨ ndajizyo ngoosi haani. Lyoli shinza abhombe ɨzyo zyonti ashɨle ɨmpuuto zyonti ɨzya fumye ɨnsangu ɨzya lʉngʉlɨzye ɨshʉʉma.”
* 34 ɄYeesu lwa waalola huje, ʉmuntu ʉla waamula hu nshɨnshɨ, ahamʼʉʉzya huje, “Ɨshi awe ʉyandile huzyaganye shɨ hwanziwa atʉʉshe mu wumwɨnɨ wa Ngʉlʉbhɨ.” Ahwande ɨpo, saga ahabha ʉmuntu nka weeka wa hasheela humʼʉzɨɨlɨzye nantele ʉYeesu ɨzya hunʼjele.
ɄKilisiti mwana wa naanu?
(Mataayo 22:41-46; Luuka 20:41-44)
35 ɄYeesu lwa hubhamanyizya abhantu mu lubhaga lwɨ nyumba ɨmfinjile ɨya Ngʉlʉbhɨ, ahabhabhʉʉzya huje, “Abhamanyizyi abhɨ ndajizyo zya Moose bhahabhonesyaga yeenu lwa bhahayangaga huje, ʉKilisiti mwana wa mwɨnɨ ʉDaudi? 36 ɄDaudi yʉʉyo lwa longozewa nʉ Mʼpepo ʉMʼfinjile, ahayanjile ahajile,
‘ɄYehoobha ahamʼʉzɨɨzye ʉMwɨnɨ waanɨ,
† ahaga,
afishile ɨmbapinye abhalʉgʉ bhaaho
bhabhɨɨhwe pansi pa manama gaaho.” ’
37 Ɨshi ʉDaudi yʉʉyo ahunʼtiniha ʉKilisiti huje, yʉ Mwɨnɨ waakwe. Ɨshi ʉKilisiti saga agabha mwana waakwe lwene, lyoli yʉ Mwɨnɨ waakwe nantele.” Ɨmpʉga ɨngoosi ɨya bhantu yahali ɨhunʼtejeelezya ʉYeesu hu nseho.
ɄYeesu asunda abhe maaso na bhamanyizyi abhɨ ndajizyo zya Moose
(Mataayo 23:1-36; Luuka 20:45-47)
38 Mu manyizyo zyakwe ɨzyamwabho ʉYeesu ahabhamanyizyaga huje, “Mubhanje maaso na bhamanyizyi abhɨ ndajizyo zya Moose. Abheene bhasʉngwa ajende mwi dala sha bhakwɨte amagolole gaabho amatali agɨ nshɨnshɨ, na sʉngwe huje, abhantu bhabhalamuhaje mu lembuka hu nshɨnshɨ! 39 Mwope mu nyumba ɨzya puutile na manyiilile bhasʉngwa akhale mu matengo aga pilongolela. Hwope nkashele bhabhaanile mu chaaka ɨya lye ɨshalye, bhasʉngwa akhale pa bhakhɨɨye abhajenu abhɨ nshɨnshɨ. 40 Bhahubhafyʉla abhafwɨle ɨvyʉma vyabho. Nantele, bhahwʉbha hwi dala ɨlya bhonesye huje, bhantu bhagolosu hwa puute ɨmpuuto ɨntali. Pi siku ɨlya longwe, ʉNgʉlʉbhɨ ahaihubhafunda ʉlufundo ʉlugoosi haani.”
Ʉmʼfwɨle wa fumizye shinza ɨnsangu
(Luuka 21:1-4)
41 ɄYeesu ahabhala akhale pa pɨɨpɨ nɨ shɨlɨɨlo ɨsha fumizye ɨnsangu mu lubhaga lwɨ nyumba ɨmfinjile ɨya Ngʉlʉbhɨ. Ahenyaaga abhantu abhinji sha bhafumya ɨnsangu mu shɨlɨɨlo muula. Abhatabhazi abhinji bhahafumyaga ɨmpɨɨya zinyinji mu shɨlɨɨlo. 42 Ahɨnza ʉnʼshɨ ʉmo ʉmʼfwɨle ʉmʼpɨɨna, wope ahafumya ɨmpɨɨya ʉtusenti tubhɨɨlɨ lwene. 43 ɄYeesu lwa waalola ɨzyo, ahabhakwizya abhasundwe bhaakwe, ahabhabhʉʉzya ahaga, “Lyoli ɨhubhabhʉʉzya huje, ʉnʼshɨ ʉyo ʉmʼfwɨle ʉmʼpɨɨna afumiizye ɨmpɨɨya ɨnyinji ashɨle bhonti zya bhafumiizye. 44 Ɨnjanjile ɨsho, pɨpo abhantu abhanjɨ bhonti bhafumiizye ɨzya pamwanya mu winji wɨ tabhazi waabho. Leelo, ʉnʼshɨ ʉnʉ hwope sha mʼpɨɨna mansi, afumiizye vyonti vya vyahasʉngaga ʉwʉʉmi waakwe.”