Ihaate ya Pawulo ku
Vaefeso
Uwulongodzi
Ihaate iyi yaasimbiilwe nu mutume uPawulo pe aali mu ndinde ku wudzenge wa Loma (3:1; 4:1; 6:20). Lwiwoneka ukutigila, uPawulo aasimbile ihaate iyi, umwaka gwa makyumi mutanda (60), ukuhuma pe iiholwa uYesu Kilisiti. UPawulo avasimbiye avafuuwa va wudzenge wa Efeso. Aaheliye uko mu musika gwa lugendo lwakwe ulwa kavili nu lwa kadatu, ukudalika iMola iNofu (Malimo ga Vatume 19), kangi iikalile uko mu musika ngita gwa myaka gidatu. Uwudzenge uwo waali wukomi mu mugoola gwa Asya Ndoodo mu wutemi wa Valoma. Waadzeeliike wiimila wa tembeli ya Vagiliki aviifuunyaga kwa nguluvi umudala uAlitemi.
Uwugulume wa Pawulo uwa kusimba ihaate iyi, waali wa kuvawulanidza avafuuwa uwukomi wa lusungu lwa Nguluvi, nu kulonga ikinyele kya mikeelelele ku lidugulu lyonda. Mu mupingulo ugwa kutala, uPawulo iilonga ndawuli Nguluvi kye avahaaguwe avaanu nu kuvapoka ukuhuma mu ndzanangifu dzaawo wugendela mwa Yesu Kilisiti (1:1-14). Kangi iiwulanidza ulwa Nguluvi kye iidzenga ulukombeso lwakwe wugendela wa kukamiingʼaswa mwa Yesu Kilisiti. Akuluhwananidza ulukombeso nu muvili, nu Kilisiti ngita mutuwe gwakwe (2:20-22). Kangi akuluhwananidza ulukombeso ni nyumba, nu Kilisiti ngita liganga lya pa wiidamiko uwa nyumba iyo.
Mu mupingulo gwa kavili, uPawulo iihwananidza uwumuunu waakwe wa kataali nu wumuunu uwupiya, ukuta avawoneese avafuuwa kye viisakulwa ukwikala ngita ulukombeso ulwikamiingʼaswa nu Kilisiti (4:1–5:21). Iigina ukuhumya ewo, uwulagidze ku vamwadaada na vamwayuuva, avaana na vavaha, avasutu na vatwa (5:22–6:9). Iimaliidza pa kuviiwusa ukutigila, vali mu magoha ga mubepo na kye vakwikengela (6:10-20).