37
YOOSƐƐFƲ TƆM
Yoosɛɛfʋ ɖoze tɔm
1 Yaakɔɔbʋ ñaawoba ɛcaɣ Kanaanɩ ɛjaɖɛ taa, egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa ɛ-caa kɛwɛɛ yɔ. 2 Ɩɩnaɣ Yaakɔɔbʋ pɩyalaa tɔm. Ɛ-pɩyalʋ weyi payaɣ se Yoosɛɛfʋ yɔ, ɛɛkɛ pɩɣa eveleɣ, ɛɛwɛnɩ pɩnzɩ hiu nɛ lʋbɛ (17). Ɛ nɛ ɛ-ɖalaa patɩŋaɣ heŋ nɛ pʋŋ. Paakɛ Yaakɔɔbʋ halaa Bilihaa nɛ Zilipaa pe-piya. Yoosɛɛfʋ ɛnʋ, ewokaɣ nɛ ɛkɛdɩɣ pa-caa tɔm ɛzaɣtʋ ndʋ pɔyɔɔdaɣ ɛ-ɖalaa ḿba pɔ-yɔɔ yɔ. 3 Yaakɔɔbʋ w kɔsɔɔlɩ ɛ-pɩyalʋ Yoosɛɛfʋ nɛ pɩkɩlɩ ɛ-pɩyalaa lɛlaa. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛ-akpadɩyɩtʋ taa ɛlʋlɩ-ɩ. Ɛɛyabɩ-ɩ toko sɔsɔʋ nakʋyʋ, kɩwɛ tɔlɩm ndɩ ndɩ y. 4 Mbʋʋ Yoosɛɛfʋ ɖalaa nanaa se, pa-caa sɔɔlɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩ-wɛ. Pʋ-yɔɔ pa-taa pazɩ-ɩ wɩnaʋ nɛ patatasɩɣ pɩzʋʋ se, pɔyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ nɔɔ kɩpaŋga.
5 Nakʋyʋ wiye lɛ, Yoosɛɛfʋ ɖozi nɛ eheyi ɛ-ɖalaa nɛ paba taa tɛzɩ-ɩ wɩnaʋ kɩwɩnaʋ. 6 Eheyi-wɛ se, eɖozaa se, 7 ḿba kaawɛ hayɩm nabʋyʋ taa nɛ pɔhɔkʋʋ tɔɔnaɣ ŋga payaɣ se Bilee yɔ kɔ-hɔɔ. Pɩkɛdaa lɛ, ɛnʋ hɔɔyɛ tɩkʋyɩ ɖɩsɩŋ ɛsɔdaa nɛ piyele pa-ñɩna wolo acɔɔ-ɖɩ nɛ ata nɛ aluŋ ɖɩ-tɛɛ. 8 Peeye ɛ-ɖalaa pɔzɩ-ɩ se, e-liu wɛɛ se ɛkɛ pa-ñʋʋdʋ nɛ ɛwɛnɩ waɖɛ pɔ-yɔɔ yaa we?
E-ɖoze nɛ ndʋ ndʋ ɛkɛdɩɣ yɔ, pɔ-yɔɔ pa-taa tɛzaɣnɩ-ɩ wɩnaʋ.
9 Nakʋyʋ wiye lɛ, Yoosɛɛfʋ tasɩ ɖozuu nɛ eheyi ɛ-ɖalaa. Eheyi-wɛ se, ɛnʋ ɖaɣnɩ ɖozuu se, wɩsɩ nɛ fenaɣ nɛ tɩɩnzɩ hiu nɛ kʋɖʋmaɣ (11) powoba poluŋ ɛnʋ tɛɛ. 10 Pʋwayɩ lɛ, ewolo eheyi-tʋ ɖɔɖɔ ɛ-caa. Ɖɩnɛɛ ɛ́lɛ holini-i se, ɛtɔŋ se eɖozi se wee? Se, ɛcaɣ ɛtɔ se ɛnʋ maɣmaɣ nɛ e-ɖoo nɛ ɛ-ɖalaa powoki poluŋ ɛ-tɛɛ yaa we? 11 Ɛ-ɖalaa ñalakaɣ-ɩ ɛsɩsɛmɩyɛ, ɛlɛ, ɛ-caa ñapaŋnɩ maɣzʋʋ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ.
Yoosɛɛfʋ ɖalaa pɛdʋʋ-ɩ yɔ
12 Pʋwayɩ lɛ, Yoosɛɛfʋ ɖalaa wolo Siicem egeetiye taa se, ɛtɩŋ pa-caa wondu. 13 Nakʋyʋ wiye pa-caa ɛnʋ eheyi Yoosɛɛfʋ se, ɛ-ɖalaa ɖɛ wondu tɩŋʋʋ Siicem. Se, ewolo nɛ ɛna-wɛ nɛ ɛnʋ nɔɔ. Yoosɛɛfʋ ya-ɩ se caa! Nɛ ɛtɔ se ewoki. 14 Yaakɔɔbʋ tasɩ Yoosɛɛfʋ heyuu se, éwolo ɛna se ɛ-ɖalaa nɛ wondu pɛwɛ alaafɩya nɛ ɛpɩsɩ nɛ ɛnʋ nɩɩ.
Mbʋʋ Yaakɔɔbʋ tiyi Yoosɛɛfʋ nɛ Hɛbɩrɔɔnɩ kajalaŋa taa se, éwolo Siicem. Ɛkɔma ɛñɔtɩnɩ peeye lɛ, 15 ɛwɛɛ ɛñɩnɩɣ ɖenɖe ɛ-ɖalaa wɛɛ yɔ nɛ ɛɛnaɣ. Pɩkɛdaa lɛ, ɛkatɩ abalʋ nɔɔyʋ nɛ ɛ́lɛ pɔzɩ-ɩ se, ɛbɛ ɛñɩnɩɣ? 16 Yoosɛɛfʋ cosi-i se, ɛnʋ ɖalaa ɛnʋ ñɩnɩɣ. Ɛlɛ ɛpɔzɩ-ɩ se, ɛtana ɖenɖe ɛnʋ ɖalaa ḿba patɩŋɩɣ wondu yɔ? 17 Abalʋ ɛnʋ ecosi-i se, pakʋyɩ peeye nɛ pɛɖɛɛ. Se, ɛnʋ nɩ pɔyɔɔdaɣ se, pówolo Dotaanɩ tɛtʋ taa. Peeye Yoosɛɛfʋ tɩŋ ɛ-ɖalaa wayɩ nɛ ɛmaɣnɩ-wɛ Dotaanɩ peeye. 18 Paba losi-i polindaa lɛ, panɩnɩ ɖama nɛ pɩcɔ ɛtalɩ se, ɛtalaa lɛ, pakʋ-ɩ. 19 Peheyaɣ ɖama se, ɖoze caa woki naɣ yɔ! 20 Peeye pɔtɔm se, ɛtalaa lɛ, pakʋ-ɩ nɛ pɛpɛɖɩ-ɩ lɔkɔ nakʋyʋ taa nɛ pana se, e-ɖoze ana atɛŋnɩ we? Se, pekpeŋ lɛ, peheyi se, tɛtɛ kpɩnɛ naɖɩyɛ tɔɔnɩ-ɩ. 21 Pɔyɔɔdɩ ḿbʋ nɛ Ruubɛɛnɩ nɩɩ lɛ, ɛɖʋ se ɛyakɩ Yoosɛɛfʋ ñʋʋ. Peeye ɛtɔm se, pɩfɛyɩ se ḿba ɛkʋ-ɩ! 22 Se, pataakpɛdɩ ɛ-calɩm! Ɛlɛ, pɛpɛɖɩ-ɩ lɔkɔ ŋgʋ kɩ-taa wɩlaa yɔ, kɩ-taa, nɔɔyʋ nesi ɛtaakpa ɛ-yɔɔ. Ɛlabɩ mbʋ se, ɛlɩzɩ-ɩ pe-nesi taa nɛ ewoni-i ɛcɛlɩ pa-caa.
23 Yoosɛɛfʋ kɔma ɛtalɩ ɛ-ɖalaa cɔlɔ lɛ, paba kpa-ɩ nɛ pɔhɔzɩ e-toko sɔsɔʋ kɩpaŋgʋ 24 nɛ piyele paɖʋ-ɩ lɔkɔ taa. Lɔkɔ ŋgʋ kɩ-taa lɩm fɛyɩ, pɩwɩlɩ waɣ waɣ. 25 Pʋwayɩ lɛ, pacaɣ nɛ pɔtɔkɩ tɔɔnaɣ. Pakʋsɩ pɛ-ɛza lɛ, panaɣ Isimaayɛɛlɩ liɖe taa ñɩma nabɛyɛ canɖaŋ, palɩnɩ Gaalaadɩ ɛjaɖɛ taa nɛ powoki Ejipiti ñɩnɖɛ taa. Pa-kʋyʋndʋʋ kpaŋnaŋ sɩɣlɩ tɩŋ ndɩ ndɩ cɩyɩm mbʋ pʋwɛ wazaɣ yɔ. 26 Peeye Yuuda pɔzɩ lɛlaa se, ye ḿba ɛkʋ pe-neu tɛntɛŋa tɛɛ lɛ, ɛbɛɛ pɩsɛɣ ḿba? 27 Se, ye ḿbʋ, pa-taa nɔɔyʋ nesi ɛtaakpa ɛ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛkɛ pa-ñɩnʋ, pa nɛ ɩ pɛkɛ ɛyaa kʋɖʋmaa. Ɛlɛ, pɩkɩlɩ weewee se, pɛpɛdɩ-ɩ nɛ Izimayɛɛlɩ liɖe taa ñɩma canɖaŋ ɛnʋ yɔ. Ɛyɔɔdɩ ḿbʋ lɛ, petisi. 28 Isimayɛɛlɩ liɖe taa ñɩma canɖaŋ ɛnʋ ɛ-taa Maadiyaanɩ tadɩyɛ laɖaa nabɛyɛ kɔma patalɩ peeye lɛ, Yoosɛɛfʋ ɖalaa lɩzɩ-ɩ nɛ pɛpɛdɩnɩ-wɛ, liidiye ñɩɣtʋ nɩɩlɛ (20), nɛ paba ñowoni-i Ejipiti ɛjaɖɛ taa. 29 Ruubɛɛnɩ ñɔkɔma ewolo lɔkɔ taa lɛ, ɛɛnaɣ Yoosɛɛfʋ nɛ pɩcɛyɩ-ɩ siŋŋ nɛ ɛcɩyɩ e-wondu. 30 Peeye ekitini e-newaa yɔɔ se, pɩɣa fɛyɩ peeye! Se, ɛnʋ yɔ, pɩtɛŋnɩ ɛnʋʋ we?
31 Pɩlabɩ ḿbʋ lɛ, Yoosɛɛfʋ ɖalaa kpa tʋlʋʋ nakʋyʋ nɛ pɛcɛ ki-liu tɛɛ nɛ pakpaɣ e-toko sɔsɔʋ nɛ pelii kɩ-calɩm taa. 32 Pʋwayɩ lɛ, petiyini-kʋ pa-caa se, ḿba hi-kʋ kihuu. Se, ɛ́lɛ ɛ́cɔna nɛ ɛna se, pɩtɛkɛ ɛ-pɩyalʋ toko yaa we? 33 Ɛ́lɛ cɔnɩ-kʋ lɛ, ɛma kubuka se, ɛnʋ pɩyalʋ toko! Se, paa pɩɩla we, tɛtɛ kpɩnɛ naɖɩyɛ cɩyɩnɩ-ɩ nanʋʋ nanʋʋ nɛ ɖɩtɔɔ. 34 Peeye Yaakɔɔbʋ cɩyɩ e-wondu nɛ esuu kutoku nɛ ɛcaɣ ɛ-pɩyalʋ kʋñɔŋ kɩyakɩŋ sakɩyɛ. 35 Ɛ-pɩyalaa nɛ ɛ-pɛlaa patɩŋa payɩ pala pɩtɩŋa se ɛ-laŋɩyɛ ɛhɛɛ, ɛlɛ, ekizi, se, kʋñɔŋ caɣʋ taa ɛnʋ tɩŋɩɣ ɛ-pɩyalʋ wayɩ hadɛtɩyɛdaa. Ɛlɛ, Yaakɔɔbʋ wɛɛ ewiɣ ɛ-pɩyalʋ kaahɛzaɣ.
36 Maadiyaanɩ ñɩma ñowoni Yoosɛɛfʋ Ejipiti lɛ, pɛpɛdɩnɩ-ɩ eleɣye naɖɩyɛ, payaɣ-ɖɩ se Pootiifaarɩ. Abalʋ ɛnʋ ɛkɛ mba pɔcɔŋnɩ wiyaʋ sɔsɔ Faraawɔɔ ɖɩɣa yɔɔ yɔ, pa-ñʋʋdʋ.