¹ Mendadi, sinaakan nu Tampusan Metaas Belian si Esteban, laungen, “Metuud kaliˈig dinangat nilan kini mekatag diniˈa?”

² Kaliˈ pektaluˈ si Esteban, “Yamu nga Mekegulang mukaˈ yamu nga Mingumpated, pekineegay niui teluˈen ku kini! Su megdedengeg Megbebayaˈ pektemuyen ta, mikpaitaˈ ditu ginepuˈay ta si Abraham su diin pa Mesopotamia, su ndaˈ pa kegbenwa si Abraham tu Haran. ³ Miktaluˈ su Megbebayaˈ diniin, ‘Pegawaˈa dig daan benwa mu kini mukaˈ di ngag betaˈan mu, uliˈa dig lain benwa, ki paitaˈu pa diniˈa.’ ⁴ Mendadi saˈ maˈantu, migawaˈ tuˈu si Abraham dig daan benwanen, sug benwa nu getaw Caldea, mukaˈ minuliˈ tu Haran. Selian nilan dia, minatay su gamaˈ ni Abraham, iin pa pibundas nu Megbebayaˈ si Abraham dini pegbenwanan ta nandaw. ⁵ Laak ndaˈig lupaˈ bigay nu Megbebayaˈ dini Abraham, pia laak maˈniin palad. Laak dagid pinasad nu Megbebayaˈ diniin, kig benwa kini, begayen pa diniin, adun daniin benwa mukaˈ danu nga sapuˈen. Asa ndaˈidun paig bataˈ ni Abraham di gendaw kia. ⁶ Miktaluˈ su Megbebayaˈ dini Abraham, ‘Su sapuˈ mu, muliˈ pailan dig lain benwa, ki kanaˈ danilan benwa. Baalen ilan gulipen ditu dakus pelaatan ilan sampay paat gatus taun. ⁷ Laak dagid sug bansa nu getaw mengulipen dinilan, ukuman ku. Kaas tubus itu, mekegawaˈ ilan dig benwa kitu, muliˈ ilan dinig benwa kini, adun mektamuy ilan dinaan dini.’”

⁸ Laung padun ni Esteban, “Naa mukaˈ tubus itu, tinaluˈ pa pagid nu Megbebayaˈ dini Abraham puˈ su ngag bataˈen, di kewalu endawen genat kegigetawen, subay sirkunsisuun, tuˈus di pasad kia nu Megbebayaˈ dinilan.^a Saˈ maˈantu, su kegigetaw nug bataˈen si Isaac, di kewalu endawen, sinirkunsisu tuˈu ni Abraham si Isaac. Maˈantu dadema su pinggulaula ni Isaac tug bataˈen si Jacob. Dayun su pelum sepuluˈ buˈ duaˈ tawan bataˈ ni Jacob, su nga ginepuˈay ta kitu, pimaˈnia ilan dadema ni Jacob.

⁹ “Mendadi sala tawan bataˈ ni Jacob, iin si Jose. Naa kini si Jose, mingimbegu gupia diniin su nga gulangbataˈen. Saˈ maˈantu, piksaluy nilan iin, dayun iwit nu mingulipen dun ditug Ehipto. Dagid ibangan nu Megbebayaˈ si Jose diag Ehipto, ¹⁰ ginawenen dayun dig launan kelegenayen. Pipianan gupia nu Megbebayaˈ, kaas liliag dini Jose su gadiˈ, puˈ di pegitaˈen dun, mekesuun gupia si Jose. Saˈ maˈnia, binaal dayun nu gadiˈ si Jose kaunutan di tibuuk benwa Ehipto, sampay diag balay nu gadiˈ.”

¹¹ Maaˈ laung padun ni Esteban, “Naa ndaˈ maiben, binianan gutem kig benwa Ehipto kia sampay su Canaan, milegenan dun gupia su getaw. Su ginepuˈay ta si nga Jacob dia Canaan, ndaˈiduni sukatan nilan gaan. ¹² Mendadi benaˈ midengeg ni Jacob duun dawi gaan ditug Ehipto, sinuguˈen su ngag bataˈen memuku ditu. Iinig bekna keditu nu nga ginepuˈay ta. ¹³ Dayun di keduaˈ deksuˈ nilan mpanaw ditug Ehipto, mikpailala dinilan si Jose. Misuunan dayun nu gadiˈ, pated ilan ni Jose. ¹⁴ Tubus itu, pimuunan ni Jose su gamaˈen si Jacob muliˈ dia, sampay su nga kelaun betaˈanen, pitu puluˈ buˈ lima tawan ilan. ¹⁵ Naa saˈ maˈnia, minuliˈ ilan tuˈu ditug Ehipto. Ditu na dayun minatay si Jacob, sampay su nga ginepuˈay ta kitu. ¹⁶ Laak iwit puliˈ ditu Canaan, dia dapit Siquem, su ngag bangkay nilan, dayun libeng tug lebengan sinaluy dengantu ni Abraham di ngag bataˈ ni Hamor, getaw Siquem.

¹⁷ “Mendadi saˈ sungu mateng su kenuud nu pinasad kiin nu Megbebayaˈ dini Abraham, miksilaun na gupia diag Ehipto su getaw nug bansa ta. ¹⁸ Laak di timpu kia duunig lain gadiˈ meglekaunutan diag Ehipto, su ndaˈ maukitay ditu tindeg dengantu ni Jose, ¹⁹ kaas pilaatanen su ginepuˈay ta. Sinuguˈen dinilan peliuun dig balay su nga gembataˈ nilan, sug begu pa pegigetaw, adun sia mematay.”

²⁰ Laung padun ni Esteban, “Naa su timpu kitu, migigetaw si Moises, piabataˈ gupia di pegitaˈ dun nu Megbebayaˈ. Kini si Moises, telu bulan pegingatay nu mekegulangen diag balay nilan, ²¹ dayun nilan peliuay dia. Laak dagid minitaˈ bataˈ nu gadiˈ, libun, dayunen betaˈay. ²² Piktuˈunan dayun si Moises dig launan betad nu getaw Ehipto. Saˈ migineken na, metau gupia megyaga, dakus mekesuun su gulaulanen.

²³ “Naa benaˈ paat puluˈ nai taun ni Moises, midelendemen laawanen su kebetang nu nga samanen getaw Israel. ²⁴ Mendadi selianen ditu nilan, minitaˈ ni Moises sala tawani getaw Israel pilaatan getaw Ehipto. Sinugutan dayun ni Moises, pinatayen su getaw Ehipto. ²⁵ (Laung dun ni Moises, mesuunan dayun nu nga samanen getaw Israel, iini pimiliˈ nu Megbebayaˈ gumawen dinilan. Laak ndaˈ nilan mesuunayi ginangayen kia.) ²⁶ Naa benaˈ migendaw puliˈ, duun pelumi midetengan ni Moises duaˈ tawan miksual, lumbus getaw Israel. Pimaag ilan dayun ni Moises, piksuden ilan sia, laungen dinilan, ‘Baa lai, mauma dema meksual amu, asa megbetaˈan damu?’ ²⁷ Laak su mikpelaat tug dumanen, tinuluden si Moises, laungen diniin, ‘Yaˈa, bigayan ka ba pegbayaˈ dinami? Gukuma ba dinami? ²⁸ Petain mau pa padun,’ sinaak padun nu getaw kia dini Moises, ‘maaˈ nu pinatay mu su getaw Ehipto kalabung?’ ²⁹ Benaˈ midengeg ni Moises, minawaˈ dayun diag Ehipto, miglaguy tug benwa Midian. Segayen megbenwa tu Midian, duun naig bataˈen duaˈ tawan, lumbus laki.

³⁰ “Naa mendadi,” laung pa ni Esteban, “benaˈ paat puluˈ taun ditu Midian si Moises, duuni gendaw, ditu si Moises limawaˈ mesempel dig Bentud Sinai. Selianen dia, duuni mikpekitaˈ diniin sesuguˈen nu Megbebayaˈ getaw langit. Ki getaw langit kini, mituaˈ dia titengaˈ nu sala puun sigbet migligaˈ. ³¹ Misebuˈan dun gupia si Moises. Kaliˈ pekpesempel di sigbet kia, pigipusen sug ligaˈ, midengegen su taluˈ nu Kaunutan Megbebayaˈ. ³² Kaliˈ pektaluˈ, ‘Naan su Megbebayaˈ, su pektemuyen nu nga ginepuˈay mu si Abraham, si Isaac mukaˈ si Jacob.’ Sinaaban dayun si Moises, ndiˈ mekakuˈ megbantay dun. ³³ Maaˈ laung padun nu Kaunutan Megbebayaˈ diniin, ‘Luas mu su sepatus mu kiin, puˈ kig lupaˈ kiin ginindegan mu, danaan dain. ³⁴ Naa mendadi,’ maaˈ laung padun nu Megbebayaˈ, ‘minitaˈu dema tuˈu su meliget kelegenay nu nga piglegetawan ku. Midengegu pa pagid sug degu nilan, kaas mituaˈu adun gumawen dinilan di kaulipen dinilan. Mendadi yaˈa, Moises, yaˈai suguˈen ku mpanaw ditug Ehipto.’”

³⁵ Maaˈ laung padun ni Esteban, “Naa kini si Moises, ki pimilas kiin nu nga getaw Israel, su tiluˈan nilan begudiin, ‘Ndaˈi pegbayaˈ mu dinami, mukaˈ kanaˈa gukum dinami,’ iin masiˈ tuˈu su sinuguˈ nu Megbebayaˈ meglekaunutan dinilan mukaˈ gumawen dinilan, kaas ibangan si Moises nu getaw langit, su mikpaitaˈ diniin dia sigbet migligaˈ. ³⁶ Naa saˈ maˈantu, iwit tuˈu ni Moises su nga getaw Israel memegawaˈ diag Ehipto. Melaun mekesalebuˈ pinggulaula mukaˈ tuˈus binaal ni Moises ditug Ehipto mukaˈ tu Gempula Dagat sampay ditug limawaˈ, paat puluˈ taun ilan ditug limawaˈ kia. ³⁷ Mendadi kini si Moises, iini miktaluˈ tu nga getaw Israel maˈniniˈ. ‘Duun pai tenduˈen nu Megbebayaˈ pemuunanen diniu, maˈniin dinaan, sama da niu dema getaw Israel.’ ³⁸ Kaas si Moises, iinig duma nu nga getaw Israel mipungun ditug limawaˈ, ki ginepuˈay ta, mukaˈ iin dademaig duma nu getaw langit miktaluˈ diniin ditug Bentud Sinai. Iin pa paduni pigwekilan taluˈ nu Megbebayaˈ ndaˈi kebelengen, adun pengumbilinen dinita.”

³⁹ Laung padun ni Esteban, “Laak dagid pia maˈantu, su nga ginepuˈay ta, ndaˈ ilan pekpetuud dini Moises. Mimilas ilan diniin, puˈ migindaw nilan su kebetang nilan ditug Ehipto. ⁴⁰ Kaas laung nu getaw Israel dini Aaron, ‘Baalay mu ami ngag ledawan mekpenuluˈ dinami bianan nami. Puˈ si Moises kiin,’ laung nilan, ‘su miguit dinami memegawaˈ ditug Ehipto, naa ndaˈ nami suunay saˈ adin dun.’^b

⁴¹ “Mendadi maˈantu, binaalan ilan tuˈu ni Aaron ledawan maˈniin palas nati baka, iini pingilakan nilan dayun. Liliag ilan gupia dia pimbaalbaal nilan kia. ⁴² Saˈ maˈantu, tiliudan ilan dayun nu Megbebayaˈ, pituyang ilan niin mektamuy ditu ngag bitun tug langit, maaˈ dadema nu sinulat nu nga pimuunan nu Megbebayaˈ ditu Misulat Taluˈen, laungen,

⁴⁴ Laung padun ni Esteban, “Mendadi, saanan nu ginepuˈay ta ditug limawaˈ, ditu nilan sug Lepintaw nu Takesiˈ binaal luna, iini pengedapan nilan tu Megbebayaˈ.^c Kig lepintaw kia, binaal maaˈ nu tinituluˈ dun nu Megbebayaˈ dini Moises, maˈniin gupia nug lendasan pinitaˈ diniin. ⁴⁵ Naa benaˈ miawiˈ na nu ginepuˈay ta si Josue kig benwa kitu, puˈ piawaˈ na nu Megbebayaˈ su ngag lain bansa, iwit nilan sug lepintaw kitu pinusakaˈ dinilan nu nga gamaˈ nilan. Dia dayun sug lepintaw, sampay di gendaw ni David. ⁴⁶ Naa si David kia, liliag gupia diniin su Megbebayaˈ, kaas mikpekilelaat si David ditu Megbebayaˈ, iin siai megbaal balay pegbenwanan nu Megbebayaˈ, su pektemuyen ni Jacob kitu. ⁴⁷ Laak iini migbaal dun, si Salomon na.”

⁴⁸ Laung padun ni Esteban, “Laak dagid su Tampusan Metaas Megbebayaˈ, ndiˈen pegbenwananig balay binaal nu kilawan. Iini sinulat dengantu nu pimuunan nu Megbebayaˈ ditu Misulat Taluˈen, laungen,

⁵¹ Mendadi, miktaluˈ pa padun si Esteban tu nga gukum kia, “Naa yamu pa di nga getaw, meketegas gupiai gulu niu! Sug delendeman niu, maaˈ nug delendeman nu nga kanaˈ getaw Judea! Ndiˈ niu talentenan su tinaluˈ nu Megbebayaˈ! Mesama damu di nga ginepuˈay niu, puˈ tatap niu pemilasay sug Balakat nu Megbebayaˈ! ⁵² Duun bai sala tawan pimuunan nu Megbebayaˈ dengantu, ndaˈ peglegetay nu nga ginepuˈay niu? Binunuˈ nilan su nga pimuunanen mekpetenday pedaan tu ketuaˈ nu mekesuun Sesuguˈenen. Mendadi yamu pelum, benaˈ mituaˈ nain diniu, tinipu niu mukaˈ binunuˈ niu. ⁵³ Yamui pigwekilan nu sesuguˈen nu Megbebayaˈ getaw langit tu Palintanen, dagid ndaˈ niu dunutay!”

⁵⁴ Naa ki nga gukum kini, benaˈ midengeg nilan su tinaluˈ kia ni Esteban, mingkiget ilan di ngisi nilan, sabaˈ mitutung ilan gangit diniin. ⁵⁵ Dagid kini si Esteban, pingepuˈan nug Balakat nu Megbebayaˈ. Migangag tug langit, minitaˈen di tiag su kelengas nu pegbayaˈ nu Megbebayaˈ, mukaˈ minitaˈen pa pagid si Isus pegindeg dia dapit lintu nu Megbebayaˈ. ⁵⁶ “Tayay pa daan!” laung ni Esteban. “Pegitaˈen ku sug langit mipukaˈ, mukaˈ kig Bataˈ nu Kilawan pegindeg dia dapit lintu nu Megbebayaˈ!”

⁵⁷ Mendadi ki nga gukum kini, mimeksay ilan tanan dunut tinimpeng nilani telinga nilan. Pigbatak nilan dayun si Esteban, ⁵⁸ dindel nilan dayun ditug liu nug lunsud nilan. Dayun betuay si Esteban nu nga tuminakesiˈ kia dig balus. Su nga migbatu dun, binilin nilani nga suub nilan di gedapan nu sala tawan begutaw, ngalanen si Saulo. ⁵⁹ Pinemalan nilan dayun betuay si Esteban kini. Si Esteban, minenabi, laungen, “Uu Kaunutan Isus, dawat mu su gimuudu!” ⁶⁰ Minginlulud dayun si Esteban mukaˈ minekeg menenabi, laungen, “Uu Kaunutan Megbebayaˈ! Saˈ mesuˈat, ndiˈ mu pemilangayi salaˈ nilan kini!” Mideksuˈ teluˈay, migetus nai ginaa ni Esteban.