UYesu ye Mutwa va Sabato
6
1 Ikigono kimwinga kya Sabato, uYesu na vanyigendwa vaakwe vaahelanidzaga mu migunda gya ngana, kuno viipulula nu kufigiha inyoodzo dza ngana mu mawoko nu kuliya.a2 Neke aVafwalisayo avangi vamulongelage uYesu vatigilage, “Kye kiki mwilima amalimo mu kigono ikya Sabato? Ulo luli mwiko mu milagililwe gya Mose!”b 3 UYesu akuvahigaga iitigilaga, “Ongo, musinaa mwimba kye aalimile uDawudi, umusika pe aali nu musale pamwinga na vayagwe?c 4 Iingiye mu nyumba ya Nguluvi,d iinyamulaga imikaate imiimike, iiliyaga, akuvapeelaga na vayagwe. Imikaate igyo viidikwaga ukuliya va vateekedzi veene.”e 5 UYesu akuvalongelaga kangi iitigilaga, “UMuswamuve va Muunu, ye Mutwa va Sabato.”
UYesu iinaniya mu kigono ikya Sabato
6 Ikigono ikingi kya Sabato, uYesu iingiye mu luholanilo, iivangaga ukuvawulanidza avaanu. Umo aali mwali umwadaada yumwinga umunya liwoko lyakwe ilya kundiyo ilyali linya liteela. 7 AVafwalisayo na vawulanidzi va milagililwe vamuvandaga uYesu, ukuta valole ngana akumunaniya umuunu uyo mu kigono ikya Sabato. Vaalimile ulo, pakuva vaatemulaga uwiimilo wa kumutaaha. 8 UYesu agadzeeliye amahoodzo gaawo. Neke amulongelage umunya liwoko ilinya liteela uyo atigilage, “Waadze, wiime pagati pa vaanu vonda apa.” Umuunu uyo iihelelaga, iikwimaga pagati apaawo. 9 UYesu akuvalongelaga iitigilaga, “Ndikuvawuudza ndiitigila, luli kwi ulwikwidikwa mu kigono ikya Sabato? Ukulima inofu, enewuli ukulima imbiifu? Ukunaniya uwuumi, enewuli ukutipula?” 10 UYesu akuvalolaga vonda, neke amulongelage umuunu uyo atigilage, “Golose iliwoko lyako.” Pe aagolwise, iliwoko lyakwe liiponaga. 11 AVafwalisayo avo viiviipaga mbandu. Viivangaga ukulongana vamulimile kiki uYesu.
Avatume vanyikyumi na vavili viihaagulwa
12 Ikigono kimwinga, uYesu aaheliye ku kidunda kulapangila. Uko aalapangiye kwa Nguluvi ikilo yonda. 13 Pamilaawo akuvakemeelaga avanyigendwa vaakwe. Mu avo akuvahaagulaga vanyikyumi na vavili (12), akuvapeelaga ilitaawa vatume.f 14 Avatume avo ve ava: uSimoni, ye aapeeliilwe nu Yesu ilitaawa ilingi Petulo, uAndeleya umunyalukolo va Simoni, uYakobo, uYohana, uFilipo, uBatolomayo, 15 uMatayo, uTomasi, uYakobo umuswamuve va Alufwayo, uSimoni ye aatambulwaga Muselote,g 16 uYuda umuswamuve va Yakobo nu Yuda Isikalyoteh ye amusutuwe uYesu.
UYesu akuvananiya avatamwa
17 UYesu iikwikaga ukuhuma ku kidunda, pamwinga na vanyigendwa vaakwe. Pe aafikile apoono pa lubalale, iikwimaga. Apo paali ni kipuga kikomi kya vanyigendwa vaakwe, pamwinga ni lilugu likomi lya vaanu. Avaanu avo vaahumile imbali dza Yudeya ni Yelusalemu, ni mbali dza ngʼumbungʼumbu ya nyandza ya Tilo ni ya Sidoni.i 18 Avaanu avo vaaheliye apo ukumupulikidza uYesu, nu kunanwa ifitamwa fyawo. Avaapumuswaga ni mibepo imiviifu, navo vaananywaga. 19 Avaanu vonda vaasakaga ukumupamya uYesu, pakuva ingufu ukuhuma mwa mwene dzavananiyaga vonda.
Imbulanidzo dza lufuunyo nu lukali
20 Neke uYesu avalolage avanyigendwa vaakwe, avalongelage atigilage,
“Múfuunyiliilwe unyeenye, ye muli vahangala,
pakuva muli mu wutwa wa Nguluvi.
21 Múfuunyiliilwe unyeenye, ye múdagiine lino,
pakuva muliiguta.
Múfuunyiliilwe unyeenye, ye mwivemba lino,
pakuva mulaaheka.
22 “Múfuunyiliilwe unyeenye, pe vakuvasuula avaanu, vakuvabaagula nu kuvaliga, nu kuvalonga wuviifu ukutigila muli vahosi, wiimila wa Muswamuve va Muunu. 23 Avakuhwawo navo, vavapumusaga avavidzi ndeeni. Kangi idzo pe dzilaavedza dziilimika, mwali mukeelage nu kukina, pakuva uluwonolo lwenyo lukomi kukyanya.
24 Kangi muli nu lukali unyeenye ye muli vamosi lino,
pakuva ulunyaamadzo lwenyo, mwánukiye.
25 Muli nu lukali unyeenye, ye mwígwite lino,
pakuva pambele mwidagana.
Muli nu lukali unyeenye, ye mwiheka lino,
pakuva mulaanyonyovala nu kuvemba.
26 Muli nu lukali unyeenye, pe vakuvalumba avaanu vonda,
pakuva ulo lwe lwene avadadaawo lwe vaalimile ku vakuhwawo,
pa kuvalumba avavidzi va wudesi.
Ukuveenda avanya wukava
(Matayo 5:38-48; 7:12a)
27 “Lino ndikuvalongela unyeenye ye mukuumulikidza, muveendage avanya wukava veenyo. Avakuvasuula navo, muvalimilage inofu. 28 Kangi avakuvalekela ululeko, muvalapangilage ulufuunyo kwa Nguluvi. Avakuvalimila isidziivagila navo, muvalapangilage kwa Nguluvi. 29 Ngana umuunu akukudzagula uludzeedze lumwinga, umupituhidzage nalu lungi. Kangi ngana umuunu akukunyaga ilikoote lyako, umulekage anyamule ni gwanda. 30 Umuunu ye avedzaga ye akukunyilika kikivedzaga, umupeelage. Kangi umuunu ye iinyamula ifiinu fyako, utane ukutigila akupiluhidze. 31 Muvalimilage avangi ngita na yuunye kye mwisaka ukulimilwa.
32 “Ngana mukuveenda avo avakuveenda unyeenye, mwivedza nu luwumbulilo luki pe naanyi apa? Nambe vanya ndzanangifu, vakuveenda avo ve vakuveenda! 33 Kangi ngana mukuvalimila inofu avo avakuvalimila unyeenye inofu, mwivedza nu luwumbulilo luki pe naanyi apa? Nambe vanya ndzanangifu viilima ndeeni! 34 Pe mukuvaadzimya avo ve mwihuuvila ukutigila vakuvagomohedza, mwivedza nu luwumbulilo luki pe naanyi apa? Nambe navo avanya ndzanangifu vakuvaadzimya avayaawo, pakuva viihuuvila ukutigila, avayaawo navo vakuvagomohedza fyonda!
35 “Lino unyeenye, muveendage avanya wukava veenyo nu kuvalimila inofu. Kangi muvaadzimyage, kitahuuvila ukugomohedzwa. Ngana mulime ewo, uNguluvi alavapeela uluwumbulilo lukomi. Kangi mulaavedza vaana va Nguluvi uMukomi, pakuva umwene musandzi nambe ku avo avasiihongedza na vahosi. 36 Lino muvedzage vanya lusungu ku vaanu vonda, ndawuli uDadiinyo kye ali nu lusungu.
Ukuvahiga avangi
37 “Mutanage ukuvahiga avangi, apo na yuunye musilaahigwa. Mutanage ukutigila umuunu ali ni nongwa, apo na yuunye musilaalongwa ukutigila muli ni nongwa. Muvapyanilage avayeenyo, apo na yuunye mulaapyanilwa. 38 Muvedzage vasandzi, apo na yuunye mulaasangilwa mu kigelelo kya kusindilwa, kangi íkimemile nu kuselema. Ikigelelo kye mwigelela ku vangi, kiikyo na yuunye kye alavagelela uNguluvi.”
39 UYesu iilongaga mu fihwananidzo iitigilaga, “Ongo, umubofu akumulongodza umubofu muyagwe? Ngana lulimike ewo, vonda vasigwila mu lilindi? 40 Umuwulanidzwa asikumulutila umuwulanidzi vaakwe. Kangi ye ámalile ukuwulanidzwa dzonda, apo iilingʼaana nu muwulanidzi vaakwe.
41 “Kye kiki wiilola akabandzi akagenda mu liiho lya muyago, neke kangi usikuliwona ilyangiko iligenda mu liiho lyako? 42 Kangi kye kiki ukumulongela umuyago ukutigila, ‘Ve munyalukolo vangu! Leke ndikahedze akabandzi akagenda mu liiho lyako,’ neke kangi uveeve usikuliwona ilyangiko iligenda mu liiho lyako? Uveeve uli mukedusi! Uhedze tandi ilyangiko iligenda mu liiho lyako. Apo pe peene pe wiilola wunofu nu kuhedza akabandzi akagenda mu liiho lya muyago.
Avaanu viikagulika mu migendele gyawo
43 “Umubiki umunofu gwiveleka ifiveleko ifinofu, kangi umubiki umuviifu gwiveleka ifiveleko ifiviifu. 44 Avaanu vakugukagula umubiki mu fiveleko fyakwe, pakuva avaanu vasiikova ifiveleko ifya mudzombe, enewuli fya sabibu, mu fitundu fya miifwa. 45 Luli ewo, nayu muunu umunofu iilonga inofu, idziihuma mu numbula yaakwe inofu. Nayu muunu umuhosi iilonga idza wuhosi, idziihuma mu numbula yaakwe iya wuhosi. Dze iilonga umuunu, dze dzeene ídzimemile mu numbula yaakwe.
Ukudzenga pa lutalaawe na pa muhanga
46 “Kye kiki mukuungʼemeela, ‘Mutwa, Mutwa,’ neke kangi musiilima dze ndikuvalongela? 47 Umuunu ye avedzaga ye iikwadza ukwangu, nu kupulika amadzwi gangu nu kugagendela, iihwanana ni kihwananidzo iki. 48 Iivedza ngita muunu ye aadzengile inyumba. Aatalile ukugima uluutu ukwika paanyi hiilo ukufikila pa lutalaawe, neke adzenge uwaalo wa nyumba yaakwe pa lutalaawe ulo.
“Pe yaaviye yítoonyile indoonya yoloofu, kwihumilaga uwulava. Uwulava uwo wiihelelaga ni ngufu ku nyumba, neke kangi inyumba iyo yitanage ukudeguulika nambe padebe, pakuva uwaalo waakwe waali wukangafu. 49 Umuunu ye iipulika amadzwi gangu, neke kangi atanage ukugagendela, uyo iihwananidzwa nu muunu ye aadzengile inyumba yaakwe pa luhanga kitaviika uwaalo. Kangi ululenga mu mukoga pe lwaviye lúlemwike nu kuhelela kwa ngufu ku nyumba iyo, baaho na baaho yiideguulikaga yiiguwaga yonda.”